جدول (۵-۳): نتایج آزمون یکم ۹۷

 

جدول (۵-۴): نتایج آزمون دوم ۹۷

 

جدول (۵-۵): نتایج آزمون سوم ۹۸

 

جدول (۵-۶): نتایج آزمون چهارم ۹۹

 

جدول (۵-۷): نتایج آزمون اصلی ۹۹

 

جدول(۵-۸) : خلاصه نتایج آزمونهایT دو جامعه مستقل برای جنسیت ۱۰۰

 

فهرست اشکال

 

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

 

شکل(۲ـ ۱): سلسله مراتب داده، اطلاعات و دانش ۱۱

 

شکل (۲ـ۲): خلاصه سیر زمانی تکامل مدیریت دانش(دالکر) ۱۹

 

شکل(۲- ۳): فرایند مدیریت دانش (فریا) ۲۲

 

شکل (۲ـ ۴): مدل مدیریت دانش (نوناکو و تاکیوچی)………………………………………………………………………۲۵

 

شکل (۲ـ ۵): مروری بر مدل مدیریت دانش (چوو)………………………………………………………………………….۲۶

 

شکل (۲ـ ۶): مدل مدیریت دانش (بویسوت،۱۹۹۸) ۲۹

 

شکل(۲ـ ۷): مدل مدیریت دانش(بویسوت،۱۹۸۷) ۲۹

 

شکل (۲ـ ۸): مدل چهار حلقه ای مدیریت دانش (چاشاپارا) ۳۰

 

شکل (۲ـ ۹): مدل چند عاملی توسعه نظام های مدیریت دانش(ویزکاینو و همکاران)……………………………..۳۱

 

شکل(۲ـ ۱۰): ماده ۵۸ قانون مدیریت خدمات کشوری ۴۴

 

شکل (۲ـ ۱۱): مدل سه بخشی توانمندسازی (رابرت کریتنر و آنجلو کاینیکی) ۵۰

 

شکل (۲ـ۱۲): رابطه توانمندسازی کارکنان با رضایت شغلی کارکنان(ال بیی) ۵۱

شکل (۲ـ۱۳): مدل توانمندسازی (کازلاسکیت و همکاران) ۵۱

 

شکل(۲-۱۴): مدل مفهومی تحقیق ۵۶

 

شکل(۵-۱): مدل نهایی تحقیق ۱۰۰

 

فهرست نمودارها

 

عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

 

نمودار (۴-۱): نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب جنسیت ۷۰

 

نمودار (۴-۲): نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب تحصیلات ۷۱

 

نمودار (۴-۳): نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب سنوات خدمت ۷۲

 

نمودار (۴-۴): توزیع توصیفی متغیرهای تحقیق……….. ۷۳

 

 

 

فصل اول

 

 

 

کلیات تحقیق

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

۱-۱ مقدمه

 

در تمامی سازمان ها دو نکته اساسی مورد توجه است، حفظ حیات و افزایش کارایی و اثربخشی. حیات سازمان تا حدودی بستگی به دانش ها و مهارت های مختلف نیروی انسانی دارد، هر چه زمینه‌های مدیریت دانش، بهنگام و بهینه باشد قابلیت سازگاری سازمان با محیط نیز بیشتر می شود. با توجه ‌به این نکته ی ضروری، که انسان ها به مهارت های جدید نیاز دارند تا پیوسته یاد بگیرند، با دادن اطلاعات و دانش بیشتر به افراد، آن ها در خود این نیاز را حس می‌کنند که باید برای کار تلاش و هدف داشته باشند.

 

در سال‌های اخیر مدیریت دانش به عنوان جالب ترین و چالش برانگیزترین موضوعات مدیریت کسب وکار بوده، دانش می‌تواند مزیت رقابتی پایداری برای سازمان‌ها ایجاد کند زیرا منابع دانش ازمنظر درک اجتماعی پیچیده اند وتقلید آن ها بسیار مشکل است(فایرستون و مک ال روی^[۱]، ۱۳۸۷: ۹).

فرایند مدیریت دانش، با مرور جامع مفاهیم حوزه مدیریت دانش در حوزه های مختلف کاری کمک زیادی به توانمندسازی کارکنان می‌کند. از آنجا که دارایی های فکری سازمان در درون اذهان کارکنان قرار دارد، لذا پروراندن این اذهان، و تربیت این افکار به منظور توسعه، بسط دانش، توان خلق و زایش ایده های تازه از
زیر ساختهای مهم و اساسی فرایند مدیریت دانش در سازمان محسوب می‌گردد(شریف زاده و بودلایی، ۱۳۸۷: ۳۳).

 

با توجه به اینکه در نظام اداری ایران، موضوع توانمندسازی کارکنان را می توان در سیاست ها و برنامه ی
توسعه ی اداری و قانون مدیریت خدمات کشوری جست و جو کرد. طرح هایی را برای اصلاح تشکیلات و سازماندهی، بهبود و ارتقای وضعیت نیروی انسانی، اصلاح و بازنگری نظام ها و روش ها ارائه داده است. آنچه در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است تأثیرفرایند مدیریت دانش به عنوان مهم ترین نهاد سازمان‌های امروزی ‌برتوانمندسازی کارکنان سازمان تامین اجتماعی استان خراسان جنوبی می‌باشد با هدف اینکه توانمندی نیروی انسانی با بهره گرفتن از فرایند مدیریت دانش را بهبود بخشد.

 

۱-۲ بیان مسأله

 

کمی بیش از یک دهه از عمر ابداع مفهوم کلی مدیریت دانش می گذرد و در طول این مدت در دنیای پیشرفته و مواجه با تغییرات روز افزون و سریع در کلیه شئون به سرعت در حال تبدیل شدن به مزیت رقابتی اصلی در سازمان‌ها می‌باشد و می‌تواند فرصت گرانبهایی برای سازمان‌هایی فراهم آورد که به خوبی آن را شناخته به کار گرفته و مدیریت نمایند و در عین حال تهدیدی جدی برای سازمانی قلمداد شود که تحولات محیطی را نمی شناسد یا
نمی خواهد، بشناسد(خلیلی فرسنگی، ۱۳۸۸: ۱۰). سازمان‌های دولتی و خصوصی و محیطی که این سازمان‌ها در آن فعالیت می‌کنند به شدت تغییر یافته اند، سازمان‌ها ناگزیرند به منظور سازش با محیط در حال تغییر و پر از رقابت، در ساختار خود که در مقابل تغییرات محیط، انعطاف پذیری بیشتری نسبت به گذشته از خود نشان دهند و همچنین نیاز به شیوه های پیچیده تری دارند تا بتوانند سرمایه های دانشی خود را مدیریت کنند آن ها مجبورند که چرخه دانش خود را (مراحل تولید و انتشار دانش) به طور مؤثر کنترل کنند و همچنین از فرآیندهای اجتماعی که به ایجاد دانش منجر می‌شوند حمایت مؤثرتری به عمل آورند(شریف زاده و همکاران، ۱۳۸۷: ۲۷۲).

 

کارکنان ممکن است نسبت به مدیریت دانش خیلی از خود اشتیاق نشان ندهند، زیرا مدیریت دانش موجب تغییر می شود و خطر روش های جدید و انواع جدیدی از مسئولیت را افزایش می‌دهد، نهایتاً اینکه، بسیاری از کارکنان ممکن است مدیریت دانش را به عنوان کار زیاد برای خود با بازده مستقیم اندک نسبت به تلاش‌های مرتبط به آن تلقی کنند(رادینگ، ۱۳۸۸ : ۱۸۸).

 

 

۲-۲ برند

 

۲-۲-۱ مفهوم برند

 

یکی از مهمترین استراتژی­ های هر سازمانی برای پیروزی در نبرد تجارت تدوین مدیریت و چشم انداز برند خود است. برند به عنوان رکن و اساس بازی رقابتی امروز، عنصری است که باید به دقت تعریف، ایجاد و مدیریت شود تا سازمان­ها و شرکت­ها با تکیه بر این ستون خیمه­گاه کسب و کار خود، هر چه بیشتر سودآوری را رقم بزنند. (به آبادی, ۱۳۸۸)

 

برند یا نام تجاری، عبارت است از یک اسم، اصطلاح، علامت، نشان یا طرح که با هدف شناسایی و تمیز دادن کالا یا خدمات یک سازمان از کالا و خدمات مشابه سازمان دیگر به کار می­رود و موجب متمایز شدن آن ها خواهد شد. (کاتلر و آرمسترانگ, ۱۳۸۹)

 

یک برند دربارۀ کیفیت کالا سخن گفته و لذا خریداران بر این اساس اطمینان داشته باشند که تحت این نام همواره کالایی مشابه با کیفیت کالای قبلی مصرف خواهند نمود، ‌بنابرین‏ تقسیم بازار بر اساس نام و نوع سفارش کالا برای فروشنده آسانتر خواهد بود. یک برند موجب افزایش ابداع و نوآوری نیز شده و انگیزه لازم برای جستجوی ویژگی‌های جدید را به تولید کنندگان خواهد داد و سبب ایجاد تنوع در کالا و امکان حق انتخاب بیشتری برای مصرف کنندگان می­گردد و با ایجاد رقابت بین برندهای مختلف به نوعی جنگ برندها را به وجود ‌می‌آورد. (همان)

 

آکر(۲۰۰۴) برند را سمبلی می­داند که با تعداد زیادی دارایی و تعهد ذهنی پیوند خورده است و هدف آن شناسایی و تمایز محصول است. کاپفرر^[۳۴](۱۹۹۷) بیان می­ کند: برند یک کلمه یا یک نماد، ایده و جمله و فهرست طویلی از مشخصه ­ها، ارزش­ها و اصول اخلاقی یک محصول یا خدمت را خلاصه می­ کند. (Mittal & Kamakura, 2001) یک برند، چکیده­ای است از هویت، اصالت، ویژگی و تفاوت. (کاتلر و آرمسترانگ, ۱۳۸۹)

 

برند دارایی یک شرکت است که باعث افزوده شدن ارزش محصول نهایی می­ شود. یک استراتژی برند قوی برای سهام‌داران ارزش ایجاد کرده و همچنین نخبگان را به کار جذب می­ کند. اما از آنجا که یک الگوی استاندارد برای محاسبه ارزش برند وجود ندارد، درک میزان ارزش آن مشکل است. (Border, 2008)

 

مواجه شدن با انبوه فراوانی از محصولات که به لحاظ کیفیت و شکل یکسان هستند، تصمیم خرید مصرف کنندگان را بدون توجه به خصوصیات آن ها به برند محصولات سوق می­دهد. در حقیقت، برندها آنقدر در تصمیم ­گیری­های خرید مصرف کننده دارای اهمیت ‌شده‌اند که به عنوان دارایی شرکت (سازمان) و دارایی اصلی یاد می­شوند. (Keller , 2008)

 

۲-۲-۲ مزایای برند

 

برندها برای سهام‌داران به طرق زیر ایجاد ارزش ‌می‌کنند:

 

الف- انتخاب مصرف کنندگان را هدایت ‌می‌کنند:

 

در یک محیط بسیار پیچیده، برندها یک راه میان­بر در فرایند تصمیم ­گیری مصرف کنندگان به وجود می­آروند. در مواجهه با محصولاتی که به لحاظ کلیه جوانب برابر هستند، مصرف­ کنندگان غالبا برندهایی را انتخاب ‌می‌کنند که آن را می­شناسند، محترم می­شمارند و تأیید ‌می‌کنند. (همان)

 

ب- بر وفاداری مشتریان می ­افزاید:

 

از آنجا که بیشتر برندهایی را انتخاب ‌می‌کنند که می­شناسند، استنباط می­ شود که وفاداری مشتریان به شرکتهایی با برند مورد تأیید، بیشتر است. در نتیجه سود مالی روشنی را برای اینگونه شرکت­ها به وجود ‌می‌آورد برای اینکه هزینه جذب مشتریان جدید به طور متوسط۱۰ تا ۲۰ برابر هزینۀ حفظ مشتریان موجود است.

 

ج- ورود به بازار جدید را ممکن می­سازد:

 

شرکتهایی با برند قوی احتمالاً در ورود به بازار جدید به مراتب قوی­تر هستند.

 

د- افزایش قیمت محصول را امکان پذیر می­سازد:

 

شرکتهایی با برند قوی اغلب می ­توانند قیمتهای بیشتری برای کالاهاب خود درخواست کنند.

 

ه- استخدام کارکنان را افزایش می­دهد:

 

شرکت­هایی با برند قوی بهتر می ­توانند نخبگان را جذب کنند. برند حداقل ۲۵ درصد بیشتر از سایر عوامل نظیر حقوق، نوع کار، فرهنگ شرکت، فرصت‌های ترفیع و تشویق امتیاز کسب کرد. (Border, 2008)

 

۲-۳ وفاداری

 

۲-۳-۱ وفاداری به برند

 

الیور وفاداری به برند را دستیابی به ترجیح با دوام افراد (دیگران) برای دفاع از خود تعریف می­ کند. تعریف وی شامل دو بخش است: یکی دستیابی به ترجیح بادوام که بدان معنی است که فرد محصول را دوباره می­خرد و دیگری نیز برای دفاع از خود که معنی آن است که فرد از خود در مقابل حملات رقبا دفاع می­ کند. (Gill & Dawra, 2010)

 

همچنین گیل و داورا^[۳۵] بیان ‌می‌کنند که با نگاهی دقیق به مفهوم وفاداری به برند، درمی­یابیم که وفاداری به برند شامل دو بعد نگرشی و رفتاری می­ شود. وفاداری رفتاری به معنای آن است که خرید تکرار شده­ای توسط مصرف کننده وجود دارد. در حالی که وفاداری نگرشی به معنی دیدگاه ­ها، اعتقادات و تمایلات مصرف کننده در ارتباط با برند است. (همان)

 

وفاداری به برند را ‌می‌توان به عنوان میزانی که مشتری نسبت به یک برند نگرش مثبت دارد، میزان پایبندی او به برند مذبور و قصد خرید در آینده تعریف کرد. در حقیقت وفاداری به برند یک تعهدی برای خرید مجدد ایجاد می­ نماید. (Gill, Bravo, Fraj, & Martinez, 2007)

 

در مدل ارزش ویژۀ برند آکر از وفاداری به عنوان اهرم تجاری برای کاهش هزینه­ های بازاریابی، جذب مشتریان جدید( به صورت ایجاد آگاهی و اطمینان مجدد) و زمانی برای پاسخ به تهدیدات رقابتی یاد شده است، او همچنین وفاداری به برند را به دو صورت:

 

۱- میزانی که مشتری برای یک برند در مقایسه با سایر برندهای با مزیت مشابه می ­پردازد.

 

۲- اندازه ­گیری مستقیم رضایت و قصد خرید مجدد یا سفارش محصول یا خدمت تعریف ‌کرده‌است. (Aaker, 1991)

 

جاکوبی و کینر^[۳۶] وفاداری را به عنوان یک تعصب به نام و پاسخ رفتاری طی زمان تعریف ‌می‌کنند که در آن افراد یک نام خاص را نسبت به سایر نام­ها ترجیح داده و به صورت یک تعهد روانی ‌در مورد آن تصمیم ‌می‌گیرد (McMullan & Rosalind, 2005)

 

توسلی رودسری(۱۳۷۹)، به بررسی رابطه ترس از موفقیت و اضطراب امتحان در داوطلبان دختر و پسر رشته ریاضی فیزیک شهرستان رودسر در کنکور سراسری سال ۷۹-۷۸ دانشگاه های کشور پرداخته، و یافتن پاسخ برای فرضیات ذیل از اهم اهداف آن بشمار می رود. ۱- بین ترس از موفقیت و اضطراب امتحان رابطه وجود دارد،۲- بین میزان اضطراب از امتحان داوطلبان پسر و داوطلبان دختر تفاوت وجود دارد،۳- بین ترس از موفقیت داوطلبان دختر با داوطلبان پسر تفاوت وجود دارد. جامعه آماری این پژوهش را داوطلبان کنکور تشکیل می‌دهند که در سال تحصیلی ۷۹-۷۸ برای نخستین بار در کنکور سراسری شرکت کردند. گروه نمونه آن عبارت است از ۱۵۰ آزمودنی دختر و پسر رشته ریاضی فیزیک که شرکت کننده در کنکور بودند. به منظور گردآوری اطلاعات لازم پیرامون دو متغییر موجود در تحقیق، از دو پرسشنامه ترس از موفقیت زوکرمن و آلیسون (۱۹۷۶) و اضطراب امتحان ساراسون (۱۹۵۸) استفاده شده است. پس از انجام پژوهش، در ابتدا با بهره گرفتن از روش های معمول در آمار توصیفی اطلاعات به دست آمده خلاصه و دسته بندی شده است. سپس از طریق «ضریب همبستگی پیرسون و آزمون ‏‎t‎‏ برای ‌گروه‌های مستقل‏‎‎‏‏‎‎‏‏‎‎‏»، اختلاف بین میانگین ها و ارتباط بین متغییرها مطالعه گردیده است. یافته های پژوهش نشان می‌دهد که: میانگین نمره های اضطراب امتحان داوطلبان دختر بیشتر از داوطلبان پسر بوده است. و میزان پراکندگی نمرات داوطلبان دختر بیشتر از نمرات داوطلبان پسر بوده است. و بین دو متغیر ترس از موفقیت و اضطراب امتحان در داوطلبان همبستگی مثبت به دست آمد و همچنین نمره های ترس از موفقیت دختران بیشتر از پسران بوده است و میزان پراکندگی نمرات داوطلبان دختر بیشتر از نمرات داوطلبان پسر است. ‌بر اساس یافته های پژوهش، به طور کلی دختران در مقایسه با پسران، به طور معناداری در زمینه دو متغییر ترس از موفقیت و اضطراب امتحان، نمرات بالاتری را اخذ کردند.

 

علی‌محمدی(۱۳۷۵) به منظور بررسی رابطه ی اضطراب امتحان، درونگرایی- برونگرایی دانش‌آموزان، و تحصیلات و شغل والدین، با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم راهنمائی از بین ۶ مدرسه راهنمائی (دخترانه و پسرانه) در شهر بافت ، به ۳۵۴ دانش‌آموز سال سوم (۱۸۷ دختر و ۱۷۶ پسر) که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، پرسشنامه ی شخصیتی نوباوگان آیزنگ (آیزنگ وایزنک ، ۱۹۷۵) و مقیاس اضطراب امتحان ساراسون (ساراسون، ۱۹۶۱) ارائه شد. اطلاعات مربوط به شغل و تحصیلات والدین و وضعیت پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان نیز جمع‌ آوری شد. به منظور بررسی فرضیه‌های پژوهش تحلیل‌های آماری شامل ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی، مجذور خی و رگرسیون مرحله‌ای از طریق نرم‌افزارهای ویژه رایانه‌ای ‌در مورد اطلاعات جمع‌ آوری شده انجام گرفت. یافته ها فرضیه اول پژوهش را که مبین رابطه منفی و معنی‌دار بین اضطراب امتحان و پیشرفت تحصیلی است تأیید کردند و نیز معلوم شد که نمرات دختران در مقیاس اضطراب امتحان به طور معنی‌داری بیشتر از پسران بود که این یافته ها، فرضیه دوم پژوهش حاضر را تأیید می‌کند. این فرضیه که برونگرایی بر پیشرفت تحصیلی تأثیر مثبت می‌گذارد تأیید نشد گرچه یافته ها در جهت مورد انتظار بودند. بین تحصیلات والدین، مرتبه شغلی پدر و اشتغال مادر از یک طرف و پیشرفت تحصیلی آزمودنی‌ها از سوی دیگر رابطه مثبت و معنی‌داری به دست آمد. سرانجام معلوم شد که از بین شش متغیر مستقل شامل اضطراب امتحان، برونگرایی، تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، مرتبه شغلی پدر و وضعیت اشتغال مادر، بهترین متغیر پیش‌بینی کننده پیشرفت تحصیلی نمره فرد در مقیاس اضطراب امتحان است و مرتبه شغلی پدر، اشتغال مادر و تحصیلات مادر به ترتیب متغیرهای پیش‌بینی کننده دیگر برای پیشرفت تحصیلی می‌باشند.

 

هومند (۱۳۷۳) اضطراب امتحان و متغییرهای مربوط به آن را در دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی مورد بررسی قرارداد. برای نیل ‌به این امر ۶۰۶ نفر دانش‌آموز (۲۹۲ = پسر، ۳۱۴ = دختر) از ۸ مدرسه راهنمایی شهر شیراز به صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. برای سنجش هوش از ماتریسهای پیشرونده استاندارد (ریون، ۱۹۵۶)، سنجش اضطراب امتحان از مقیاس اضطراب امتحان برای کودکان (ساراسون، ۱۹۶۱) و برای سنجش انگیزش پیشرفت از مقیاس انگیزش پیشرفت (اسمیت ۱۹۷۳) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین نمرات اضطراب امتحان دانش‌آموزان ایرانی بالاتر از میانگین اضطراب امتحان دانش‌آموزان آمریکائی بود. تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین دانش‌آموزان با اضطراب امتحان بالا و دانش‌آموزان با اضطراب امتحان پایین در موفقیت تحصیلی وجود داشت . رگرسیون ‌چندمتغیره نشان داد که بیشترین واریانس پیش‌بین را موفقیت تحصیلی با اضطراب امتحان دارد (R2=0/21) . متغییرهای هوشبهر و مقدار ساعات مطالعه در روز و تحصیلات پدر در مرتبه‌های بعدی قرار داشتند. همچنین از دیگر یافته های پژوهش می‌توان به وجود تفاوت معنی‌دار بین دختران و پسران در نمرات اضطراب امتحان اشاره داشت . میانگین نمرات اضطراب امتحان دختران بیش از پسران بود.

 

بیابانگرد (۱۳۸۱) در پژوهشی به مقایسه اثربخشی روش های درمانی چندوجهی لازاروس، عقلانی- عاطفی الیس، آرام سازی و دارونما بر کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان پرداخت. روش: از مراجعان مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی دانش آموزان آموزش و پرورش شهر تهران و مراکز خدمات مشاوره ای مرکز ملی جوانان در سطح شهر تهران ۸۳ نفر دانش آموز دبیرستانی مبتلا به اضطراب امتحان انتخاب و با بهره گرفتن از روش تصادفی ساده در پنج گروه درمانی زیر گنجانده شدند: چندوجهی لازاروس (۱۷ نفر)، عقلانی- عاطفی الیس (۱۷ نفر)، آرام سازی (۱۸ نفر)، دارونما (۱۵ نفر)، و گروه گواه (۱۶ نفر). پس از اعمال ده جلسه درمان بر هر یک از گروه ها به صورت هفته ای دو جلسه و هر جلسه ۵۰ دقیقه، دوباره مقیاس اضطراب امتحان روی آزمودنی ها اجرا شد. نتیجه: هر چهار گروه روش درمانی در درمان اضطراب امتحان به طور معنی داری اثربخش تر از گروه گواه بود.

قانون کشورهایی مانند انگلستان و اسپانیا اساساً جرم سیاسی را مورد توجه قرار نداده و در سیستم حقوقی خود اشاره­ای به آن نکرده ­اند بلکه شرایط خاصی را بر مجرمان سیاسی باز شناخته­اند تا اگر صلاح دانستند آن شرایط را بر جرم­هایی بار کنند. در قانون فرانسه اگر چه مبادرت به تعریف جرم سیاسی نکرده ­اند و فقط به استرداد مجرمین در تعریف مجرم سیاسی چنین می­گوید: «مجرم سیاسی کسی است که شور و حرارت ناشی از عقیده­ی سیاسی به اندازه­ای او را به جلو رانده است که مرتکب خلاف قانون شده است.»

 

در برخی از کشورها به علت گسترده بودن دامنه جرایم علیه دولت و حکومت بر آن ‌شده‌اند که اکثر جرایم عمومی را در قالب جرایم سیاسی بگنجانند مانند: کشور آلمان و ایتالیا که در قوانین جزایی خود معترض تعریف جرم سیاسی ‌شده‌اند؛ طبق ماده ۳ قانون جزایی سال ۱۹۲۹ آلمام جرم سیاسی عبارت است از هر گونه حمله و تعرض مجرمانه بر ضد وجود یا مالکیت دولت یا بر ضد رئیس دولت یا یکی از اعضای حکومت بدان روی که عضو حکومت است و یا بر ضد قانون اساسی کشور یا بر ضد حقوق سیاسی یا انتخاباتی مردم یا بر ضد حُسن روابط با کشورهای خارجی جرم سیاسی محسوب می­ شود. همچنین در قوانین جزایی ایتالیا هر جرمی که به منافع سیاسی حکومت یا به حقوق سیاسی افراد لطمه آورد و نیز جرم عمومی که ارتکاب تمام یا قسمتی از آن از روی انگیزه سیاسی باشد جرم سیاسی محسوب می­ شود. ماده ۸ قانون مجازات ایتالیا «از نظر اجرای قوانین جزایی، جرمی که علیه مصلحت سیاسی کشوری باشد یا علیه یکی از حقوق سیاسی شهروندان انجام شود جرم سیاسی محسوب شده همچنین جرایم غیرسیاسی که همه یا بعضی از انگیزه­ های ارتکاب آن سیاسی باشد، جرم سیاسی است.»

 

قانون مجازات لیبی «بر اساس قانون جزایی هر جرمی که علیه مصلحت سیاسی دولت یا حق سیاسی یکی از افراد باشد همچنین هر جرم عادی که انگیزه­ اساسی برای ارتکاب آن سیاسی باشد جرم سیاسی محسوب می­ شود.»

 

قانون مجازات سوریه « جرم سیاسی عبارت از جرایمی که فاعل آن با انگیزه­ سیاسی مرتکب آن گردد، همچنین جرایم علیه حقوق سیاسی فردی و عمومی نیز جرم سیاسی است مادامی که فاعل آن بخاطر انگیزه­ شخصی مرتکب آن جرم نشده باشد.» در این بخش به بررسی تعاریف ارائه شده از سوی حقوق ‌دانان می­پردازیم که البته بررسی و نقد این تعاریف به منزله­ نادیده گرفتن مقام و منزلت این بزرگواران و اساتید نیست و نمی­خواهیم مرتبه­ی علمی این اساتید را زیر سئوال ببریم بلکه برای رسیدن به یک تعریف قاطع و منطقی­تر به بررسی این تعاریف می­پردازیم. همان‌ طور که می­دانید علم حقوق یک علم نظری است و تمام علوم نظری و تئوریک همه جنبه نسبی و نظری دارند و هیچکدام مطلق نیست و در طول دوره­ ها و مقاطع زمانی مختلف قابل تحول و تغییر می­باشند.

 

دکتر سیدمحمد هاشمی: «جرم سیاسی به عمل مجرمانه­ای اطلاق می­ شود که در آن با انگیزه­ سرنگونی نظام سیاسی و اجتماعی و اختلال در مدیریت سیاسی و صدمه به زمامداری کشور بوده و یا هر عمل مجرمانه­ای که نتیجه آن سرنگونی نظام سیاسی و اجتماعی و صدمه به مقامات سیاسی و رئیس جمهور کشور باشد.»^[۱]

در این تعریف تنها به جرم سیاسی به شکل جرم عمومی نگریسته شده و تنها به نوع مجرمین سیاسی منفی که اعمال­شان جزء جرایم عمومی ‌می‌باشد توجه شده و افرادی را که تنها به نوشتن مقالات سیاسی با نکته نظر اقتصادی به انتقاد از مسئولین نظام می­پردازند را شامل نمی­ شود، مگر اینکه از چهارچوب مقالات خارج شده و به نقض صریح مواد قانونی اقدام کنند، چرا که نوشتن مقالات انتقادی با رعایت موازین لازم هر چند شاید حتّی بر علیه حکومت باشد ولی قصد سرنگونی ندارد و تنها قصد اعمال سردمداران حکومتی را دارد که این موافق با آزادی بیان بوده و کسی نمی­تواند به بهانه­ی حفظ امنیت ملّی که بعضی اوقات با امنیت اشخاص حقیقی اشتباه گرفته می­ شود ‌به این افراد تعرض کند، غیر از این کمله صدمه که در تعریف آورده این ابهام را به وجود ‌می‌آورد که آیا صدمه باید جانی باشد و یا صدمات معنوی از جمله زیر سئوال بردن اعمال رجال سیاسی را نیز شامل می­ شود که در صورت دوم تعریف با آزادی بیان و همچنین قوانین وضع شده در تناقض است. چرا که هر فرد ایرانی می ­تواند از اعمال مقامات سیاسی انتقاد کند، البته به صورتی که موجب حتک حرمت نشود، که با رعایت این شرط حتّی اگر آن انتقاد به مزاج مقام سیاسی و رئیس کشور خوشایند نباشد، نیز قابل مجازات نیست و مجرم سیاسی تلقی نمی­ شود و مرتکب خوشایند نباشد، نیز قابل مجازات نیست و مجرم سیاسی تلقی نمی­ شود و مرتکب عملی مجرمانه نشده است. با کمی تفسیر مضیق در تعریف ‌می‌توان چنین تفسیر کرد که مجرمین سیاسی به کسی اطلاق می­ شود که با قصد براندازی حکومت و خدشه وارد کردن به امنیت ملّی و ناامن کردن جامعه با ترور و صدمه زدن به مقامات سیاسی اقدام به واژگون کردن نظام سیاسی و اجتماعی کند.