۲-۴-۲٫ مطالعه و رشد
رشد کودک را عوامل مؤثر زیادی تقویت می‌کند. اگر به تجارب غنی‌ای که توسط خانه، مدرسه و گروه‌های همسالان فراهم میشوند توجه نکنیم، به راحتی می‌توان مبالغه کرد. مطالعه کتاب و مقالات سازنده رشد است. به منظور بررسی دقیق تر کمک مطالعه به فرایند رشد، جنبه‌های مختلفی از آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد: (یغمایی وخندان،۱۳۸۳،ص۴۹)
۲-۴-۲-۱٫ مطالعه و رشد جسمانی
آشکارا کودک بدون گوش فرا دادن به داستان‌ها یا مطالعه کتاب‌ها، از نظر جسمانی و تن کار شناختی می‌تواند به رشد خود ادامه دهد. ولی در مرحله‌ای کودکان اساس بازی‌هایشان را بر عقایدی که از یک داستان یا مجموعه‌ای از داستآن‌ها که شنیده، دیده و یا خوانده‌اند قرار می‌دهند و ممکن است بازی‌های جست و خیزی آن ها نظام‌مندتر و پرمحتواتر شود. ( یغمایی وخندان،۱۳۸۳،ص۴۶)
۲-۴-۲-۲٫ مطالعه و رشد عقلانی
وظیفه عمده مطالعه کسب اطلاعات برای یادگیری بیشتر در باره محیط اطراف است. در این فرایند، مهارت‌های خود را با دخیل شدن در رهیافت‌های عقلانی مختلف توسعه می‌دهیم. برخی از انواع مطالعه، به تفکر هوشمندانه، عقاید نقادانه، مفاهیم و ساختارهایی که بر مهارت‌ها و مشاهدات انتقادی بنا نهاده شده‌اند و در مراحل پیشرفته‌تر به خردمندی منجر میشوند، نیاز دارند. ( یغمایی وخندان،۱۳۸۳،ص۴۸)
۲-۴-۲-۳٫ مطالعه و رشد زبانی
مطالعه، لذت بردن از زبان و کاربرد مهیج و روشنگر زبان توسط افرادی است که در به کار بردن زبان نوشتاری کار کشته‌اند. مطالعه در کودکی به طور عمده به رشد گنجینه واژگان مربوط می‌شود و آن را توسعه میدهد. رشد زبانی به معنای بهبود تفکر به منظور درک و کشف بهتر جهان و کاویدن و لذت بردن از آن است. (یغمایی وخندان،۱۳۸۳،ص ۵۰)
۲-۴-۲-۴٫ مطالعه و رشد عاطفی
بخش عظیمی از آنچه خوانده می‌شود از آهنگ های مهر کودک تا داستان های پریان و رمان های نوجوانان، فرد را قادر می‌سازد تا دامنه‌ای از عواطف را تجربه کند. انسان به هنگام مطالعه، از اینکه توانایی برون رفت از شرایط عاطفی را دارد، احساس امنیت می‌کند. این خود محرکی است که به فرایند تکوین عادت به مطالعه و تجربه لذت بخش آن یاری می‌رساند. تجربه های عاطفی حین مطالعه، ممکن است به برخی تنش‌ها بینجامد. لیکن خواننده می‌تواند خود را از تنش‌ها خلاصی بخشد. پایان خوش داستان‌ها راه دیگر خلاصی از این تنش‌هاست.
در داستان و رمان کودک خیال می‌کند این حوادث در گذشته روی داده‌اند و این، به آسودگی خیال خواننده کمک می‌کند و حتی درک عمیق تری از انسان‌های پیرامون او را برایش امکان پذیر می‌سازد. (یغمایی وخندان ،۱۳۸۳،ص۵۲)
۲-۴-۲-۵٫ مطالعه و رشد شخصیتی
مواجهه با مجموعه بزرگی از کتاب‌ها، کودکان را قادر می‌سازد تا علایق خود را کشف کنند. مواد خواندنی در پرتو شناخت جنسی، قومی، فرهنگی، جغرافیایی، مذهبی و اخلاقی می‌توانند به خودشناسی بینجامد و یا اینکه نشان می‌دهند دیگران نیز تعارضات مشابهی داشته‌اند و با این حال به زندگی خود ادامه داده‌اند. (یغمایی وخندان،۱۳۸۳،ص ۵۴)
۲-۴-۲-۶٫ مطالعه و رشد اجتماعی
در داستان‌هایی که در آن ها گروه‌هایی از موجودات با یکدیگر زندگی می‌کنند و باهم در ارتباط‌اند، کودک، موقعیتهای اجتماعی گوناگون را تجربه می‌کند. پرهیز از خشونت، همکاری با دیگران در انجام کارها، صبر و شکیبائی در برخورد با دیگران، احترام به بزرگترها، عشق ورزیدن به انسان‌ها در بسیاری از داستان‌ها وجود دارد.(یغمایی وخندان،۱۳۸۳،ص ۵۵)
۲-۴-۲-۷٫ مطالعه و رشد اخلاقی
تکوین اجتماعات بشری بدون اخلاق امکان پذیر نخواهد بود. گفته شده که در ادبیات کودکان، نباید پیام اخلاقی را صریحاً به خواننده عرضه کرد. به هر حال بخشی از رسالت ادبیات کودکان راه گشایی تفکر اخلاقی برای کودک و پرکردن «خلاء اخلاقی» است که گریبانگیر بشر مدرن است. (یغمایی وخندان،۱۳۸۳،ص۵۷)
۲-۵٫ خواندن
خواندن می‌تواند زیر مجموعه مطالعه باشد. عملی که در آن دیدن، شناسایی کردن علایم نوشتاری، تبدیل علائم نوشتاری به صوتی، درک مجموعه علائم و آواها و در نتیجه درک معنا از آن حاصل می‌شود؛ اما این درک با هدف آموختن یا آگاه شدن و یا لذت بردن می‌باشد. میر هادی خواندن رابه دو شاخه خواندن آزاد و خواندن مفید تعریف کرده که در یکی لذت بردن و سرگرم شدن هدف اصلی است و هر آنچه حاصل شود برنامه ریزی نشده است و در دیگری خواننده خود را از ابتدا پایبند اهدافی خاص قرار میدهد و در پایان نتایج را می‌سنجد. مثل آموختن کاری.تنها در صورت توالی این دو روش است که عادت به خواندن شکل می‌گیرد. (نقل در قزل ایاغ، ۱۳۸۶، ص ۲۲)
در شرایط معمولی خواندن عبارت است از فرایند تشخیص حروف چاپی یا نوشته شده و نیز گروهی ازحروف که لغت را تشکیل می‌دهند و مفهومی را از طریق یک ساخت تصویری منتقل می‌کنند و هم چنین درک معنی گروهی از لغات که «جمله» نامیده می‌شود. هرچند خواندن پایان همه چیز نیست ولی وسیله‌ای برای رسیدن به پایان است و به علت برخی اهداف معین انجام می‌شود. خواندن به منظور انجام کار یا تفریح انجام می‌شود در موارد زیر کار تلقی می‌شود:
-
- برای فهمیدن علائم و جهت ها؛
-
- برای متقاعد کردن دیگران؛
-
- برای یادگیری نحوه عمل در موقعیت تازه؛
- برای فهمیدن آنچه در دنیای پیرامون ما اتفاق افتاده است.
خواندن را وقتی از نوع تفریحی می‌دانیم که:
-
- باعث سپری شدن اوقات فراغت شود؛
-
- باعث فرارکردن از واقعیات سخت زندگی شود؛
-
- بینشی را به ماهیت و انگیزه های انسانی بدهد؛
-
- باعث تجسم کردن تجربیات متداول روزانه در ذهن شود؛
-
- باعث ارضای کنجکاوی در مورد فرد یا اسرار طبیعت گردد؛
-
- احساس لذت و شادی در دیگران به وجود آورد؛
- باعث لذت بردن از تخیلات احساسی شود. (موهان واج، ۱۳۸۸،ص ۱۱۰)
منصوریان (۱۳۸۹) در تفاوت بین مطالعه Study و خواندن Reading بیان می‌کند: مطالعه، خواندن هدفدار فرد در باره موضوعی است که از قبل برنامه ریزی‌‌کرده‌است. به عبارتی، مطالعه اغلب با سوالی در ذهن خواننده و نیاز اطلاعاتی وی آغاز می‌شود. مطالعه در این مفهوم فراتر از خواندن منابع اطلاعاتی است و حتی شامل همه فعالیت‌های ذهنی دیگر فرد در آن زمینه‌ی موضوعی هم می‌شود. بر این اساس خواندن به قصد سرگرمی و لذت را نمی‌توان مطالعه محسوب کرد. پس دامنه خواندن محدود به منابع نوشتاری است و نیز هدف خواندن می‌تواند تنها سرگرمی و لذت باشد، اگرچه مطالعه هدف دار دریک زمینه‌ی موضوعی هم نوعی «خواندن » است. (ص ۳۲)
تحقیقات نشان داده که کودکان و نوجوانان در هر جامعه فعالترین خوانندگان به حساب می‌آیند. اما به گفته اسکار پیت «هیچ ضمانتی برای تداوم خواندن آن ها وجود ندارد» پس وظیفه بزرگسالان تنها به ایجاد اشتیاق خواندن خلاصه نمی‌شود بلکه بایستی در جهت تداوم خواندن گام به گام با آن ها همراه باشند تا عادت به خواندن شکلی پایدار به خود بگیرد.
