جدول۴-۱۴ مقایسه میانگین نمرات پیش با پس آزمون متغیر ناتوانی عملکرد گروه آزمایش ۲۱۶

جدول۴-۱۵ مقایسه میانگین نمرات پیش با پس آزمون متغیر عدم انعطاف پذیری گروه کنترل ۲۱۷

جدول۴-۱۶ مقایسه میانگین نمرات پیش با پس آزمون متغیر کیفیت زندگی گروه کنترل ۲۱۸

جدول۴-۱۷ مقایسه میانگین نمرات پیش با پس آزمون متغیر ناتوانی عملکرد گروه کنترل ۲۱۹

فهرست شکل ها

عنوان صفحه

شکل ۲-۱ واکنش به درد ۲۴

شکل ۲-۲ ارتباط واکنش های والدین با ناتوانی عملکرد کودک ۴۴

شکل ۲-۳ بازنمایی نموداری تاثیرات گسترده ی درد مزمن کودکان ۵۵

شکل ۲-۴ شیوه ی تزریق نردبانی داروهای ضد درد در کودکان ۷۴

فصل اول

کلیات پژوهش

۱-۱ مقدمه

کودکان ممکن است به دلیل اختلالات حاد و مزمن (برای مثال سردرد، دندان درد، شکستگی استخوان و کمر درد)، درد را تجربه کنند. این دردها پیامدهای عاطفی و اجتماعی مختلفی را بر کودکان و خانواده هایشان بر جای می‌گذارند. واکنش های جسمانی و روان شناختی نسبت به درد، نه تنها سلامت کودک را مستقیما تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه هم چنین استعداد ابتلا به دردهای مزمن را در دوره ی بزرگسالی موجب می‌گردد (لیوسی ^[۱]، ۲۰۰۶). درد مزمن کودکان، نه تنها با کیفیت زندگی، عملکرد روان شناختی و حضور آن ها در مدرسه تداخل می‌کند بلکه بر زندگی روزمره و کار والدین هم تاثیر گذار است (دیو ^[۲]، ۲۰۱۱). درد کودکان منجر به رنج والدین و احساس نیازآنها برای کمک به کودکشان می شود. این واکنش های والدین، احتمالا تاثیر مهمی بر عملکرد روزمره ی کودکان برجا می‌گذارد (مک کرکن ^[۳]، ۲۰۰۶).

پذیرش درد، به عنوان فاکتور مهمی در بازیابی عملکرد فرد با وجود تجربه ی درد مزمن، شناخته شده است (ویکسل^[۴]و همکاران، ۲۰۰۹) واخیرا، رویکردهای منبعث از درمانCBT، به جای تمرکز بر کاهش نشانه ها یا کنترل آن ها، بر پذیرش درد یا سایر رخدادهای منفی مثل ترس، اضطراب و خستگی تمرکز دارند(ویکسل و همکاران، ۲۰۰۷). با توجه به اینکه درمان های روان شناختی می‌توانند جنبه هایی غیر از کاهش درد در کودکان را تحت تاثیر قرار دهد، درمان ACT، به عنوان شکل گسترش یافته ی CBT کلاسیک، برای دستیابی ‌به این پیامدها، چندین استراتژی دارد. این الگوی درمانی، با توجه به تاکیدی که بر پذیرش نشانه های درد و فعالیت در جهت اهداف ارزشمند از طریق تکنیک هایی مثل مواجهه، گسلش شناختی و غیره ….دارد، به جای کاهش درد، بر افزایش عملکرد مطابق با ارزشمندی ها تمرکز دارد (پالرمو^[۵] ، ۲۰۰۹) .روی هم رفته، مسائل مربوط به درد مزمن کودکان (مثل شیوع، همه گیر شناسی، سبب شناسی، ارزیابی و درمان)، از این جهت حائز اهمیت هستند که محققین و متخصصین را قادر می‌سازند تا به دنبال توسعه ی راهکارهای مؤثر برای بهبود درد مزمن کودکان باشند (کینگ ^[۶]و همکاران، ۲۰۱۱).

۱-۲ بیان مسئله

در سال های اخیر درد های طولانی مدت کودکان توجه زیادی را به خود جلب ‌کرده‌است. مطالعات همه گیر شناسی شیوع بالایی از این مشکل را در میان کودکان گزارش ‌کرده‌است و چندین مطالعه به شرح و بررسی تاثیرات توانکاه سندرم های درد طولانی مدت در کودکان و نوجوانان پرداخته‌اند(ویکسل ^[۷]و همکاران، ۲۰۰۹) تجربه ی درد ممکن است شدت، مدت، نوع و سبب شناسی مختلفی را به همراه داشته باشد )دو و نوپ^[۸]، ۲۰۱۱). همانند آنچه که ‌در مورد بزرگسالان مبتلا به درد مزمن صادق است در کودکان نیز، درد مزمن ممکن است، خود به خود یا بعد از بیماری، عفونت، آسیب و جراحی ایجاد گردد یا اینکه دلایل ناشناخته ای داشته باشد. برخلاف اطلاعات زیادی که در رابطه با سبب شناسی درد مزمن بزرگسالان وجود دارد. مطالعات کنترل شده و طولی محدودی در رابطه با سبب شناسی درد مزمن کودکان صورت گرفته است (مارتین و همکاران، ۲۰۰۷)^[۹] میزان شیوع درد های مزمن در میان جمعیت های کودکان ۱۵ تا ۲۵ درصد گزارش شده است(سیمونز ^[۱۰]و همکاران، ۲۰۱۱) که به نظر می‌رسد در حال افزایش باشد (ویکسل و همکاران، ۲۰۰۷).

بسیاری از مطالعات، برای بررسی عوامل خطر مؤثر در درد مزمن کودکان، ویژگی کودکان، خانواده و عوامل محیطی را مدنظر قرار داده‌اند. بیشترین عوامل خطری که در این ارتباط شناخته شده اند، جنسیت مونث و افزایش سن می‌باشند. فاکتورهای روانی اجتماعی که شدت درد و ناتوانی مرتبط با درد را تحت تاثیر قرار می‌دهند عبارتند از هیجانات کودک و رفتارهای کودک و خانواده اش در واکنش به درد (مارتین و همکاران، ۲۰۰۷). از سوی دیگر قابل اشاره است که فاکتورهای والدینی مثل پریشانی و واکنش های رفتاری، تاثیر معناداری بر درد و عملکرد کودکان دارند(سیمونز و همکاران، ۲۰۱۱).