مجموع این شرایط ایجاب می‌کند که بانک ها به دنبال به کار گیری استراتژی هایی برای بهبود عملکرد خود باشند.این واضح است که تمام تلاش های یک سازمان در تمامی حوزه ها بایستی در عملکرد آن مشخص باشد.اغلب سازمان ها با بهره گرفتن از ابزارها و مکانیزم های گوناگون سعی در بهبود عملکرد خود دارند.‌به این منظور سنجش وضعیت عملکرد از مقوله های مهم و مورد توجه سازمان ها است (مشبکی و بستام و ده یادگاری ؛۱۳۹۳:۹۳).بررسی دیدگاه های مختلف ‌در مورد عملکرد نشان می‌دهد که متغیرهای بسیاری می‌توانند در آن مؤثر باشند (Mamoun etal ,2011, 43).یکی از این متغیر ها که منجر به بهبود عملکرد می شود هوش تجاری است (رهنمای رودپشتی، نیکومرام و محمودی؛۱۳۹۲:۱۱۱). هوش تجاری به سازمان ها کمک می‌کند که خود را به تفکرهای نوین کسب و کار مجهز سازند تا به طور مستمر عملکرد خود را مدیریت کرده و بهبود بخشند (رحیمی، نوروزی و سریع القلم؛۱۳۹۱: ۶۵).در واقع یکی از نیازمندی های کنونی و آینده مدیریت سازمان، پشتیبانی از فرایند های تصمیم گیری است که سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان می بایست علاوه بر اهداف واقعی خود یعنی مکانیزاسیون، یکپارچگی و بهبود فرایند, آن را پوشش دهند.تعدادی از سازمان ها ‌به این اعتقاد رسیده اند که چنانچه ابزارهای سازمان به سیستم های هوش تجاری مجهز شوند، ارزش بالاتری را برای سازمان ایجاد می نمایند (غضنفری، تقوی ‌و روحانی فرد ؛۱۳۸۷:۲۲).هوش تجاری با کمک در تصمیم گیری به مدیران، می‎تواند بانک را قادر به حل مسایل در کلیه حوزه های کاری مانند مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت عملکرد، مدیریت ریسک، مدیریت دارایی و مدیریت شکایت نماید که این موارد درنهایت منجربه بهبود عملکرد بانک خواهد شد (; ۲۰۱۱:۲۲۳ Đurković& Ubiparipović).هدف هوش تجاری کمک به کنترل منابع و جریان اطلاعات کسب و کار است که در درون و پیرامون سازمان وجود دارد.در واقع ارتباط اصلی هوش تجاری با سیستم های سازمانی در این نکته نهفته است که هدف ثانویه این سیستم ها ایجاد فضای پشتیبانی تصمیم گیری برای مدیریت بوده و هوش تجاری می‌تواند در بطن این سیستم ها قرار گرفته و با تبدیل داده به دانش این هدف را محقق می‌سازد (غضنفری، تقوی ‌و روحانی فرد ؛۱۳۸۷:۲۲).با توجه به موارد مذکور سوال تحقیق به شرح زیر است:

آیا هوش تجاری بر بهبود عملکرد بازرگانی بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری تاثیر دارد؟

در ارتباط با موضوع تحقیق حاضر باید گفت که استفاده از هوش تجاری در خدمات مالی می‌تواند منجر به ایجاد ارزش گردد.بررسی های گارتنر^[۱]، در سطح بانک ها نشان داده است که بیش از ۹۵درصد پاسخ دهندگان سیستم بانکی موافقند که هوش تجاری یک پیش برنده استراتژیک ابتکاری با مدیریت برتر است و بیش از نود درصد موافقند که آن ها ارزش مورد انتظارشان را از سرمایه گذاری در هوش تجاری دریافت کرده‌اند (محقر حسینی، علی منش وآصف؛۱۳۸۸، ۱۰۵).از نظر گارتنر سیستم‌های هوش تجاری بانک‌آموزش‌ها را قادر می‌سازد تا به نحو بسیار خوبی عملکرد مالی و تجاری را تحت تاثیر قرار دهند (رهنمای رودپشتی، نیکومرام ‌و محمودی ؛ ۱۳۹۲: ۱۱۱).در تحقیق حاضر ابعاد هوش تجاری عبارتند از: یکپارچگی داده ها^[۲]، قابلیت های تحلیلی^[۳]، کیفیت محتوای اطلاعاتی^[۴]، کیفیت دسترسی به اطلاعات^[۵]، به کارگیری اطلاعات در فرایند کسب و کار^[۶]، فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی ^[۷].که بر گرفته از تحقیق، پوپوویچ، هاک نی، کوئلو و جاکیچ(۲۰۱۲) می‌باشد.با توجه به موارد مذکور مدل تحقیق حاضر به صورت زیر است:

۱ – ۳ ) مدل تحقیق

هوش تجاری :

یکپارچگی داده ها

قابلیت های تحلیلی

کیفیت محتوای اطلاعاتی

کیفیت دسترسی به اطلاعات

به کارگیری اطلاعات در فرایند کسب و کار

فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی

عملکرد

بازرگانی

شکل (۱-۱) : مدل مفهومی تحقیق

ابعاد (پوپوویچ، هاک نی، کوئلو و جاکیچ، ۲۰۱۲) و الگوی کلی (رهنمای رودپشتی و همکاران، ۱۳۹۲)

۱-۴) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

امروزه یکی از ابزارهای سنجش موفقیت در تحقق اهداف سازمان، موضوع عملکرد سازمانی است (علی پور درویشی و سردار دونیقی و لطفی دهخوارقانی ;۱۳۹۰).مدیریت و ارزیابی عملکرد سازمان ها، یک از قوی ترین ابزار های است که می توان به کمک آن اطلاعات مورد نیاز را از وضیعت سازمان به دست آورد (احسانی فرد؛۱۳۹۲:۷).در ادبیات اقتصادی جهان امروز، نقش و اهمیت نظام مالی و بازار پول و سرمایه و به تبع آن بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری به عنوان بازوهای اجرایی این نظام و ابزار رشد و توسعه اقتصادی کشورها کاملاً ملموس است، به طوری که توسعه پایدار اقتصادی بدون رشد و توسعه این بازارهای مالی امکان پذیر نمی باشد.نظام بانکی کشور به عنوان یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی جامعه در ارتباط با جذب و هدایت وجوه سپرده گذاران، ارائه خدمات به مردم و مشارکت در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نقش های مؤثری برعهده دارند و عدم توانایی این نظام مشکلات عدیده ای را در راه توسعه کشور ایجاد خواهد کرد و هم چنین بانک ها در میان صنایع مختلف، از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشند زیرا آن ها می‌توانند از طریق وام، تسهیلات و شرکت در پروژهای مختلف اقتصادی، شرایط را برای سرمایه گذاری آماده نموده و از این طریق در رشد و توسعه اقتصادی کشور مؤثر باشند.به دلیل نقش بسیار مهم و اساسی بانک ها در اکثر فعالیت‌های اقتصادی، بررسی عملکرد (بهره وری و کارایی) هر یک از بانک‌های موجود در کشور ایران اهمیت ویژه ای یافته است (گلبازخانی پور و فاضل یزدی؛۱۳۹۲:۸۵). از سوی دیگر در حالی که شواهد قابل توجهی، اهمیت هوش تجاری را برای سازمان ها نشان می‌دهد، ویکسون و واستون ^[۸] بیان داشته اند که منافع هوش تجاری به اندازه کافی مورد بررسی قرار نگرفته اند و در نتیجه نیاز به نیاز به توجه بیشتری دارند( (Popovič etal ;2012: 729.

۱ – ۵) اهداف تحقیق

اهداف تحقیق به شرح زیراست:

• • سنجش میزان یکپارچگی داده ها، سنجش میزان قابلیت های تحلیل، سنجش میزان کیفیت محتوای اطلاعاتی، سنجش میزان کیفیت دسترسی به اطلاعات، سنجش میزان استفاده از اطلاعات در فرایند کسب و کار، سنجش میزان فرهنگ تصمیم گیری تحلیلی.

• • سنجش میزان عملکرد بازرگانی بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری.

• • سنجش رابطه هوش تجاری وابعاد آن با عملکرد بازرگانی بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری.

۱ – ۶) فرضیه های تحقیق

با توجه به مدل مفهومی تحقیق حاضر، فرضیه های به شرح زیر است :

۱ – هوش تجاری رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارد.

۲ – یکپارچگی داده ها رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارد.

۳ – قابلیت های تحلیلی رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارند.

۴ –کیفیت محتوای اطلاعاتی رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارد.

۵ – کیفیت دسترسی به اطلاعات رابطه معناداری با عملکرد بازرگانی بانک ها دارد.