بابایی و حیدر­زاده در مقاله خود با عنوان ” مروری بررهیافت­های تحقیق درعملیات برروی مسئله­ جدول زمان­بندی دروس دانشگاهی ” با هدف دسته­بندی کردن رهیافت­های تحقیق درعملیات جهت حل مسئله جدول زمان­بندی دروس دانشگاهی درسه کلاس تکنیک مبتنی برتئوری رنگ­آمیزی گراف، متد برنامه­ ریزی خطی و برنامه­ ریزی عدد صحیح و تکنیک مبتنی برقید حل این مسئله را بررسی کرده­است.

شفیعی در سال ۱۳۹۱، در پایان نامه خود با عنوان ” حل مسئله جدول زمان­بندی دروس دانشگاه ” مبنای حل مسئله جدول زمان­بندی، روش رنگ­آمیزی گراف است که گامی جدید در بهبود فرایند آموزش توسط یکی از جدیدترین روش­های مورد بحث در دنیای فناوری­ها و نرم­افزارهای آموزشی ‌می‌باشد.گراف مذکور را با یک الگوریتم بهینه و با رعایت تمامی محدودیت­های قوی (شرایط ضروری جهت صحت و کارایی جداول زمان­بندی)، و محدودیت­های ضعیف (شرایط اضافی که باعث بهبود جداول زمان­بندی می­شوند)و اعمال نظرات و خواسته­ های دانشجویان و اساتید، رنگ­آمیزی کرده و آن را به یک جدول زمان­بندی بدون تداخل تبدیل می­ کند.

۲-۳-۳- مطالعات خارجی

آبرامسون^[۴۴] در سال ۱۹۹۱ در مقاله­ای با عنوان ” حل مسئله جدول­زمانی با بهره گرفتن از تبرید شبیه­سازی­شده ” به حل مسئله جدول زمانی اشاره دارد، این مسئله شامل چندین نوع برنامه­ ریزی است، نظیر کلاس دانشجویان، اساتید و اتاق­ها و از طرفی برنامه بازه ­های زمانی را شامل می­ شود. برای حل از روش مونت­کارلو که همان تبرید شبیه سازی شده گفته می­ شود جهت بهینه­ سازی استفاده شده­است. ابتدا خود مسئله تعریف شده، سپس روش تبرید­شبیه­سازی شده توضیح داده می­ شود. یک جدول­زمانی نمونه در این شرایط و محیط تهیه شده و نتایج آزمایشی گزارش گردیده­است. نتایج نشان می­دهد که این روش، جواب سریع­تری را نسبت به دیگر روش­ها ارائه کرده­است.

مسعود و بدری و همکاران در سال^[۴۵] ۱۹۹۶ در مقاله خود با عنوان “مدل دومرحله­ای چندهدفه برنامه زمان­بندی دروس دانشگاهی” یک روش بهینه­ سازی دومرحله­ای با در نظر گرفتن ترجیحات زمانی دوره ­های آموزشی و نیز ترجیحات اعضای هیئت علمی، در مرحله اول یک ماتریس که شامل اعضای علمی (ردیف) و دوره­ ها و عواملی نظیر اولویت­ها (ستون) بود را شکل داد. در مرحله دوم این روش را در دانشگاه امارات متحده عربی به کار گرفت و نتایج به همان خوبی ترجیحات را پوشش داده و یک خانه زمانی خاص را پشتیبانی می­کرد.

مسعود و بدری و همکاران^[۴۶] در سال ۱۹۹۷ نیز کار مشابهی نظیر کار قبلی خود انجام دادند با این تفاوت که ماتریس شکل گرفته شامل اولویت دوره­ ها در ردیف­ها (اولین اولویت در اولین خط، دومین اولویت در دومین خط و سومین اولویت در سومین خط) و با حروفی شامل خانه­های زمانی رضایت­بخش در ستون­ها (a برای اولین انتخاب، b برای دومین انتخاب و c برای سومین انتخاب)، که در بخش آمار دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه امارات متحده عربی به کار گرفته شد و نتایج آن نیز به خوبی ترجیحات دوره آموزشی بود و اعضای هیئت علمی را در یک خانه زمانی خاص پشتیبانی می­کرد.

نات و آندرس^[۴۷] در سال ۱۹۹۸، در مقاله خود با عنوان “مسئله زمان­بندی دروس در شرکت آموزش فنی لافتانزا”برای برنامه دوره ­های شرکت آموزش فنی لافتانزا مسئله را فرموله کرده و یک برنامه ذهنی در طول اولویت­های متفاوت به خوبی الگوریتم­های جستجوی محلی برای تخمین خوب وزن­ها برای نقش­های مرکب وزین در نظر ‌گرفته‌اند؛ که با آزمایشات مختلف محاسباتی برای تخمین عملکرد الگوریتم­ها بهترین برنامه را تولید کرده که در واقع بهتر از جواب­های معمولی در شرکت آموزش فنی لافتانزا است.

آلبرتو کولورنی و همکاران^[۴۸] در سال ۱۹۹۸ در مقاله­ای با عنوان “یک الگوریتم ژنتیک برای پاسخ­گویی به مسئله جدول­زمانی” نتایج تحقیقاتی که موارد ممکن را به وسیله الگوریتم ژنتیک برای حل مسئله زمانی وجود دارد را پیشنهاد می­ کند. ابتدا مدلی شامل تعریفی از ساختارهای هیوریستیکی برای تابع هدف و تولید کردن عملگرهای ژنتیکی که بتوانند در ماتریس­های ارائه شده به کار گرفته شوند آورده شده، سپس گزارشی از خروجی­های اجرای سیستم برای تولید جدول­زمانی یک مدرسه که رضایت­بخش نیز بوده است آورده شده­است. بعد از آن مقایسه­ ای بین دو جفت الگوریتم صورت گرفته که نتایج نشان داده است که الگوریتم ژنتیک با جستجوی محلی و جستجوی ممنوع بهتر از تبرید شبیه­سازی شده و روش دستی کار ‌کرده‌است.

بورونیکو^[۴۹] در سال ۲۰۰۰ در مقاله خود با عنوان “مدل­سازی کمی و فناوری رانده برنامه­ ریزی دروس” یک مدل چند­هدفه سلسله­مراتبی به کمک مدیران دانشگاه کسب و کار با برنامه­ ریزی دوره ­های دپارتمان دروس کارشناسی ارائه ‌کرده‌است. مدل ریاضی در رابطه با یک مدل شبیه­سازی رویداد گسسته مورد استفاده قرار گرفته­است که مدلی است برای ثبت­نام پروژه­ های دانشجویان در دوره ­های زمانی. نتایج حاصل از مدل نشان می­دهد برنامه ­های دانشکده کسب و کار باید به اولویت­های مهمی نظیر حداقل کردن تعارضات درسی دانشجویان، محدود کردن استفاده از دانشکده کمکی و پیوستن به ترجیحات در انتساب اعضای هیئت علمی برای یک بخش توجه کند.

مونتانا و مارشال^[۵۰] در سال ۲۰۰۰ در مقاله خود با عنوان ” الگوریتم­های ژنتیک برای مسائل واقعی و ‌پیچیده زمان­بندی دروس دانشگاهی” با توجه به رویکرد خود موارد زیر را در پیش ‌گرفته‌اند:

1. 1. دامنه خاص نمایندگی کروموزوم و اعمال ژنتیکی

1. 1. تابع تخمین چند هدفه

1. 1. مقداردهی اولیه اکتشافی جمعیت

1. 1. تغییر زمان پویا

1. همکاری متقابل با اپراتورهای انسانی

برانیمیر و مارین^[۵۱] در سال ۲۰۰۲، در مقاله خود با عنوان “حل مسئله جدول زمان­بندی به وسیله الگوریتم ژنتیک ” برای حل مسئله برنامه جدول­زمانی شرح داده ­اند، این الگوریتم در موارد کوچک و بزرگ مورد آزمایش قرار گرفته است، عملکرد الگوریتم با اصلاح اپراتورهای ژنتیکی اساسی که تعارض­های جدید ایجاد می­ کند به میزان قابل توجهی در فرد افزایش می­یابد.

ین زن ونگ^[۵۲] در سال ۲۰۰۳ در مقاله خود با عنوان “استفاده از روش­های الگوریتم ژنتیک به منظور حل مسائل برنامه زمان­بندی دروس دانشگاهی” به محدودیت­هایی نظیر تعارض در ساعات تدریس، ساعات ترجیحی اساتید و پیوستگی ساعات درسی اشاره دارد و با در نظر گرفتن این موارد، روش­های الگوریتم ژنتیک را برای مواجه شدن با محدودیت­های چند­گانه به کار گرفته و به نتایج بسیار قابل قبولی برای مدرسان ‌در مورد زمان­بندی دروس دانشگاهی دست یافته است.

• • ترس از اشتباهات

• • انتظار کسب موفقیت سریع

• • عادت پنهان کاری

• • توقف در اولین فکر

• گرایش به پاداش­های بیرونی مثل پول و مقام

۲- عوامل بیرونی:

• • فرهنگ سلسله مراتبی

• • رسمیت پیچیدگی و اندازه بزرگ سازمان

• • به تمخسر گرفتن ایده­های غیرمعمول و عجیب

• • • فشار برای انجام کار توسط رؤسا

  

• • عدم وجود آزادی روانی و ذهنی در سازمان

• • عدم پذیرش فرد خلاق توسط همکاران و مدیران

• • ارزیابی افراد بر مبنای انتظارات

• • قوانین و مقررات دست­وپاگیر

• • ارتباطات کانالیزه شده و محدود سازمانی

• • ساختار بوروکراتیک

• • ارزیابی نادرست از عملکرد

• • سبک رهبری آمرانه (دیکتاتوری)

• • نگرش منفی نسبت به توانایی­ ها و رقابت­های زیردستان

• • تشویق اطاعت کورکورانه به جای ترغیب خلاقیت

• • ضرر و زیان محسوب نمودن هزینه­ های ناشی از خلاقیت

• • مشکلات جسمی مثل کری و کوری

• مشکلات روانی

فصل سوم:

روش پژوهش

مقدمه

اگر پژوهش روشی برای حل مسأله یا مشکل باشد ‌بنابرین‏ باید شیوۀ مناسبی اتخاذ گردد تا پاسخ لازم به پرسش­های پژوهش دقیق، سریع و آسان به دست آیند. به عبارت دیگر روش پژوهش نقشه و راه رسیدن به هدف است. بسیاری ‌از پژوهش­هایی که در قلمرو دانشگاهی انجام ‌می‌گیرد از نوع علمی، بنیادی، کاربردی و اکتشافی است. در هر کدام از رشته‌های دانشگاهی بر حسب ماهیت موضوعات یکی از روش­های مذکور مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد. ‌بنابرین‏ با توجه به موضوع، این پژوهش از نوع اکتشافی است که با بهره گرفتن از روش پژوهش توصیفی و می‌دانی انجام گرفته است.

روش پژوهش

به طور کلی روش­های تحقیق در علوم رفتاری را می‌توان با توجه به دو ملاک زیر تقسیم بندی نمود :

الف: هدف تحقیق ب: نحوه گردآوری داده ها

الف: تحقیقات علمی بر حسب هدف تحقیق به سه دسته تقسیم می‌شود:

• بنیادی

• کاربردی

• توسعه‌ای

۱- تحقیق بنیادی: هدف اساسی این نوع تحقیقات آزمون نظریه ها، تبیین روابط بین پدیده‌ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است. تحقیقات بنیادی، نظریه ها را بررسی کرده، آن ها را تأیید، تعدیل یا رد می‌کند. با تبیین روابط میان پدیده‌ها، تحقیق بنیادی به کشف قوانین و اصول علمی می‌پردازد. این نوع تحقیقات، نتیجه گرا بوده و در رابطه با نیازهای تصمیم‌‌گیری انجام نمی‌شود.

۲- تحقیق کاربردی: هدف تحقیقات کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می‌شوند.

۳- تحقیق توسعه‌ای: فرآیندی است که به منظور تدوین و تشخیص مناسب بودن یک فرآورده انجام می‌شود. هدف اساسی این نوع تحقیقات تدوین یا تهیه برنامه ها، طرح‌ها و امثال آن است. به طوری که ابتدا موقعیت نامعین خاصی مشخص شده و بر اساس یافته های پژوهشی، طرح یا برنامه ویژه آن تدوین و تولید می‌شود.

ب) دسته بندی تحقیقات بر حسب روش گردآوری داده ­ها:

تحقیقات علمی بر این اساس را می‌توان به دو دسته‌ تقسیم کرد:

• تحقیق توصیفی(غیر آزمایشی)

• تحقیق آزمایشی

۱-تحقیق توصیفی: شامل مجموعه روش­هایی است که هدف آن ها توصیف کردن شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی می‌تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم‌گیری باشد.

۲-تحقیق آزمایشی: به منظور برقراری رابطه علت – معلولی میان دو یا چند متغیر از طرح‌های آزمایشی استفاده می‌شود.

با توجه به مطالب گفته شده، تحقیق حاضر از ‌نظر هدف کاربردی، از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی است. تحقیق کاربردی است زیرا نتایج آن برای ‌گروه‌های مختلف برنامه‌ریزان و مدیران قابل استفاده است. توصیفی است چون امکان دستکاری متغیرها و مؤلفه‌های آن ها وجود ندارد، به ناچار از طریق همبستگی داده هایی که در گذشته اتفاق افتاده به بررسی پرداخته خواهد شد، لذا تحقیق از نوع گذشته‌نگر است.

جامعه آماری

جامعه آماری عبارت است از مجموعه‌ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند (سرمد و همکاران، ۱۳۸۰ : ۱۷۷). جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می‌خواهد به تحقیق درباره‌ آن ها بپردازد (سکاران، ۱۳۸۲، ص۲۹۴).

جامعه آماری پژوهش شامل همه کارکنان شاغل به خدمت در اداره کل آموزش و پرورش استان قم است؛ تعداد این افراد بر اساس اطلاعات پرسنلی از بالاترین سطح مدیریت (مدیرکل)و(معاونین) تا پایین ترین رده ­های سازمانی که کارمندان عادی مانند نگهبان و سرایدار و. .. را در برمی­گرفت بالغ بر۲۹۰ نفر است. این جامعه به طور کلی به سطوح مختلف سازمانی مانند یک نفر مدیر کل، ۵نفر معاون، کارشناسان مسئول دوایر، رؤسای ادارات، کارکنان ادارات و مسئولین دفاتر، نگهبان، آبدارچی، باغبان، تلفنچی و سرایدار تقسیم ­بندی ‌شده‌اند.

گروه نمونه

با توجه به اینکه واریانس جامعه یا درصد مورد نیاز در اختیار نبود از جدول آماده کرجسی و مورگان برای برآورد حجم نمونه استفاده شد(این جدول حداکثر تعداد نمونه را می­دهد).گردآوری داده ­ها با بهره گرفتن از روش سرشماری است که در آن سعی شده است گروهی از کارکنان مشغول به خدمت در اداره کل آموزش و پرورش استان قم به عنوان منبع جمع‌ آوری داده ­ها مورد استفاده قرارگیرند. از آنجا که تعداد افراد جامعه مورد نظر تقریباً ۲۹۰ نفر بوده، ‌بنابرین‏ برای جامعۀ۲۹۰ نفری ۱۶۵ نمونه لازم بود که از ۱۶۵ پرسشنامه توزیع شده ۱۶۳ عدد از آن ها تکمیل گردید.

روش و ابزار گردآوری اطلاعات

الف ـ گردآوری اطلاعات از طریق مدارک، کتاب­ها، مقالات و رساله­ها در زمینه ادبیات خلاقیت و پیشینۀ پژوهش با مراجعه به کتابخانه­ ها و مراکز علمی انجام شد که عمدتاًً از روش کتابخانه ­ای استفاده شده است. سپس اطلاعات گردآوری شده طبقه ­بندی، تلخیص و تنظیم شده و آنگاه موانع خلاقیت فردی در قالب عبارات مطرح ‌شده‌اند.

ب ـ استفاده از پرسشنامه: جهت رد فرضیه ­های پژوهش و جمع‌ آوری داده ­های لازم از پرسشنامه ای که شامل۳ بخش است استفاده شده است. چون هدف پژوهش بررسی موانع خلاقیت فردی است، ‌بنابرین‏ ابتدا باید میزان خلاقیت افراد محاسبه شود. این کار با بهره گرفتن از بخش اول پرسشنامه انجام شده است. بخش دوم نیز موانع خلاقیت فردی کارکنان جامعه مورد نظر را رتبه بندی ‌کرده‌است. در بخش سوم نیز هدف شناسایی نقش متغیرهای تعدیل­کننده در نحوۀ ‌پاسخ‌گویی‌ افراد است.

در تفاوت ماهوی ایجاب و وعده ‌یک طرفی بیع باید گفت که ایجاب با یک اراده وجود پیدا می‌کند اما وعده یک طرفی بیع قراردادی است که با توافق بایع و مشتری واقع می شود در واقع وعده ‌یک طرفی بیع حالت حد وسط بین ایجاب و عقد نهایی است وعده دهنده متعهد می شود که در صورت رغبت طرف مقابل به خرید کالا آن را بفروشد واین بیش از یک ایجاب است . زیرا در اینجا بر خلاف مورد ایجاب صرف ایجابی همراه با قبول مشاهده می شود. به همین دلیل عقد کاملی وجود پیدا می‌کند که هم ایجاب و هم قبول آن تنهابر وعده به بیع واقع شده است . این وعده پایین تر از عقد نهایی و کامل و بالاتر از ایجاب و حتی می توان گفت ایجابی ملزم است؛ زیرا در ایجاب ملزم گوینده ملزم به وعده بیع نشده است بلکه تنها به بقاء ایجاب مت^عهد شده است. از نقطه نظر عملی هم وعده بیع از ثبات بیشتر و قوی تری نسبت به ایجاب و حتی ایجاب ملزم برخودردار است و مدت وعده نیز طولانی تر از مدت معین یا عرفی ایجاب ملزم است. ‌بنابرین‏ وعده ‌یک طرفی بیع هرچند ‌یک طرفی است الزام آور است. در حالی که ایجاب تنها در صورتی که ملزم باشند یعنی زمانی معین برای آن شرط شده باشد یا عرفاً محدود به زمان معینی باشد الزام آور است . از جمله مواردی که موجب زوال ایجاب قبل از قبول می شود فوت و حجر گوینده آن است در حالی که در وعده ‌یک طرفی بیع بعد از فوت به ورثه منتقل می شود و بعد از حجر ‌به این تعهد لطمه ای وارد نمی شود زیرا فرض این است که اراده قاطع و نهایی خود را ضمن وعده پیشین اعلام کرد و برای تحقق بیع نیاز به انشای مجدد او نیست.^۱

فصل دوم: خصوصیات و احکام ایجاب

مبحث اول: خصوصیات ایجاب

همان طور که از عنوان این مبحث بر می‌آید اختصاص دارد به خصوصیات و احکام ایجاب که هر کدام از آن ها در دو گفتار جداگانه مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. در خصوصیات ایجاب زاویه دیدما معطوف به آن دسته از اموری است که معرف ماهیت ایجاب بوده و برای شناخت بهتر از ایجاب به انشایی بودن، جدی بودن ، کامل بودن، مشخص بودن، قطعی و منجز بودن و همچنین لزوم مخاطب داشتن ایجاب مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

__________________________

_{۱- منبع پیشین}

گفتار اول: انشایی بودن ایجاب

لازم به ذکر است که بهترین اثر ایجاب این است که برای طرف خطاب خود توانایی ویژه ای به وجود می آورد تا مضمون آن را بپذیرد و عقد را با همه آثار خود تحقق بخشد ‌به این خاصیت ایجادی ایجاب اصطلاحاً انشایی بودن ایجاب گویند و فرق آن با جملات اخباری در این است که احتمال صدق و کذب در آن نمی رود بلکه اثر ایجادی داشته و یا ضمیمه شدن قبول به آن منشا اثرخواهدگردیدوگوینده ایجاب را به آنچه انشاء نموده است ملزم و پای بند خواهد نمود همچنین قبول کننده نیز ‌بر اساس ماهیت ایجابی که انشاء شده است ملزم به انجام تعهدات مندرج در ایجابی که مورد قبول او قرار گرفته است، می‌سازد.

گفتنی است چون انشاء در حقوق غربی مفهومی ناشناخته است این خصوصیت با عنوان «ایجاب وسیله اعلام اراده»مطرح می شود.^[۱۴]

گفتار دوم :جدی بودن ایجاب

اصولا ایجابی که بدون قصد جدی شکل گرفته به نحوی که موجب قصد ملزم شدن خود را نداشته است در ایجاد عقد تاثیری نخواهد داشت. چنین ایجابی اگر چه در ظاهر وجود پیدا کند و طرف ایجاب نیز آن را بپذیرد اما هیچگونه اثر حقوقی بر آن مترتب نمی شود. گاهی عبارتی بدون قصد تلفظ صادر می شود مانند عبارت شخص خوابیده و مجنون و صغیر غیر ممیز در این حالت عقدی به وجود نمی آید زیرا این افراد از خود اراده ای ندارند حال آنکه ارزش این عبارت به دلیل کاشفیت آن ها از اراده باطنی است. ‌در مورد شخص مست نیز چون قصدی در او متصور نیست همین حکم جاری است. در صورتی که عبارت با قصد تلفظ اما بدون درک و فهم معنای آن صادر شود، عقدی بسته نمی شود. همچنین اگر عبارت با قصد تلفظ و فهم معنا صادر شده باشد اما قصد انشاء عقد به واسطه آن عبارت نشود بلکه برای حفظ کردن یا آموزش دادن ابراز شود هیچگونه عقدی وجود پیدا نمی کند. عبارت گوینده اگر از روی خطا صادر شود.مهمل و لغو است همچنان که اگر عبارتی از روی مزاج و شوخی بیان گردد اثری در عالم حقوق نخواهد داشت.

مطلب فوق الذکر دلالت بر لزوم جدی بودن قصد انشاء دارند و اصولاًٌ هر گاه در معاملات بحث از قصد می شود و از شرطیت آن سخن به میان می‌آید مراد همان قصد جدی است. در فقه اسلامی مفاد ، روایات و قاعده مشهور “العقود تابعه الصقصود”،نیز دلالت بر لزوم جدی بودن قصد انشاء در عقود دارد.^[۱۵]

به طور کلی هر عبارت انشایی در صورتی که بدون داشتن قصد لفظ، قصد معنای انشایی و قصد جدی صادر شود اثری حقوقی نخواهد بخشید.^[۱۶]

این عدم اثر مربوط به عالم ثبوتی است. اما در مقام اثباتی هیچگونه ادعایی بر عدم قصد جدی مسموع نیست مگر در صورتی که دلیل این ادعا را معاضدت کند.

در حقوق کامن لا نیز ایجاب در صورتی مؤثر است که قصد جدی بر ملزم شدن به مفاد آن وجود داشته باشد و در مباحث حقوق قراردادها بخشی تحت عنوان «قصد ایجاد رابطه حقوقی»^[۱۷] وجود دارد که آن را به ‌عنوان عنصر قراردادی سوم علاوه بر پدیده توافق بین طرفین و وجود عوضین در تشکیل قرار داد ضروری می دانند.

حقوق ‌دانان انگلیسی معتقدند هر گونه عبارتی در عقود و معاملات باید با اراده جدی صادر شود هر چند در مقام اثبات اختلاف دارند و اگر طرفین زبانی را به کار ببرند که اشخاص متعارف برای ایجاد تعهدات خود به کار می‌برند، قصد واقعی آنان تأثیری در مقام ندارد.^[۱۸]

در خصوص توافقات تجاری نیز فرض بر این است که طرفین برای ایجادرابطه حقوقی قصد جدی داشته و قراردادی را منعقد ساخته اند.در کنوانسیون بیع بین‌المللی نیز شرط اساسی ایجاب قصد جدی بر انعقاد قرارداد و الزام به مفاد چیزی است که اعلام ‌کرده‌است. در بند۱ ماده ۱۴ کنوانسیون آمده است:

«ایجاب باید دلالت بر این کند که گوینده قصد جدی بر ملزم شدن در صورت قبول طرف مقابل دارد» اما در خصوص این که آیا گوینده ایجاب قصد ملزم شدن را داشته و به طور جدی قصدش را اعلام ‌کرده‌است یا نه؟ باید به تفسیر اظهارات یا عمل طرفین پرداخت و این موضوع را بند ۱ ماده ۸ کنوانسیون تبیین ‌کرده‌است:

«هرگاه یکی از طرفین نسبت به مؤدای قصد طرف دیگر علم داشته باشد یا جهل او مسموع نباشد، الفاظ و سایر اعمال طرف دیگر باید مطابق قصد وی تفسیر شود» در این بند، کنوانسیون نظریه اراده باطنی را ترجیح می‌دهد. اما بند ۲ ماده ۸ نظریه اراده ظاهری را به کار می‌گیرد و در این بند آمده است:

«در صورت عدم شمول بند پیشین الفاظ و سایر اعمال هر یک از طرفین محمول بر استنباط افراد متعارف همان صنف، در اوضاع و احوال مشابه است» در بند ۳ از ماده ۸ آمده است:

«در مقام تشخیص قصد هر یک از طرفین یا تعیین استنباطی که یک فرد متعارف از آن خواهد داشت باید به اوضاع و احوال ذی ربط، از جمله به مذاکرات، رویه مقرر بین طرفین ، عرف و عادت و سایر اعمال بعدی آنان توجه کافی مبذول داشت.»

ساختار پژوهش

پژوهش حاضر در پنج فصل تنظیم و ارائه گردیده است.

فصل اول: در این فصل مفاهیم کلی درخصوص طرح پژوهش، تعریف مسأله، اهمیت موضوع، اهداف و فرضیه های پژوهش، روش پژوهش، نحوه و ابزار گردآوری اطلاعات و قلمرو پژوهش ارائه گردیده است.

فصل دوم: در این فصل مبانی نظری و پیشینه تحقیق در دو بخش به شرح زیر گنجانده می شود:

بخش اول: مبانی نظری.

بخش دوم: پیشینه پژوهش که در این قسمت پیشینه پژوهش­های انجام شده در دو بخش تحقیقات انجام شده در داخل کشور و تحقیقات انجام شده در خارج از کشور مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

فصل سوم: در فصل سوم، روش پژوهش، نحوه جمع‌ آوری اطلاعات و تهیه پرسشنامه، جامعه آماری مورد پژوهش، روش نمونه گیری، حجم نمونه، توزیع و جمع‌ آوری پرسشنامه و تکنیک آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده ها به تفصیل تشریح می‌گردد.

فصل چهارم: در این فصل پس از بیان مقدمه، تجزیه و تحلیل داده های جمع‌ آوری شده مربوط به تحقیق حاضر در قالب جداول جداگانه و نمودارهای مربوط، ارائه می شود.

فصل پنجم: در این فصل به نتیجه گیری پرداخته و همچنین پیشنهادها و رهنمودهای لازم با توجه به نتایج به دست آمده و محدودیت­های موجود در اجرای تحقیق بیان شده و در آخر نیز پیشنهاداتی برای پژوهش­های آینده ارائه می‌گردد.

فصل دوم:

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

مقدمه

مروری بر ادبیات تحقیقی می‌تواند همانند نوعی چسب ذهنی عمل کند که همه موضوع‌های تحقیق را به هم بچسباند و از نطر ذهنی موجب انسجام و یکپارچگی آن ها شود (پارسائیان و اعرابی، ۱۳۷۷: ۴۶). در این فصل و بخش‌های آن سعی شده است با توجه به اینکه ادبیات موضوع در برگیرنده مبانی نظری در ارتباط با موضوع مورد تحقیق می‌باشد، به ارائه مبانی نظری مباحث مهندسی مجدد منابع انسانی و فرایندهای مدیریت دانش بر اقتصاد مناطق آزاد تجاری پرداخته شود و سپس پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گیرد.لذا در این فصل مبانی نظری و پیشینه پژوهش در چهار بخش به شرح زیر گنجانده شده است:

بخش اول: مبانی نظری مهندسی مجدد منابع انسانی

بخش دوم: مبانی نظری فرایندهای مدیریت دانش

بخش سوم: مبانی نظری اقتصاد مناطق آزاد تجاری

بخش چهارم: پیشینه پژوهش­های انجام شده در زمینه ” مهندسی مجدد منابع انسانی و فرایندهای مدیریت دانش بر اقتصاد مناطق آزاد تجاری “، در دو بخش پژوهش های انجام شده در داخل کشور و پژوهش های انجام شده در خارج از کشور مورد مطالعه قرار گرفت.

۲-۲ بخش اول: مبانی نظری مهندسی مجدد منابع انسانی

دیدگاه ها و تعاریف مهندسی مجدد

مهندسی مجدد ، یعنی شناخت دقیق با نگرش فرآیندگرا به سازمان، ترسیم دقیق رابطه فعالیت ها و شرایط اجرای فرآیندها، برآورد منابع و هزینه های تمام شده و زمان انجام فرآیندها، سپس اصلاح و بهینه سازی رابطه فعالیت ها و اجرای فرایند ها از طریق به کارگیری روش ها، فناوری اطلاعات و تجارب جدید. مهندسی مجدد فرایند با بهره گرفتن از تکنیک های ساده سازی و حذف هزینه ها و فعالیت های فاقد ارزش افزوده و با هدف بهینه سازی جریان کار و افزایش بهره وری در کل سازمان انجام می‌گیرد. میزان دستیابی به بهبود با بهره گرفتن از اندازه گیری عملکرد با توجه به اهداف،کیفیت، زمان انجام فعالیت‌ها و ھزینه ارزیابی می‌گردد (زرگر، ١٣٨٢ ). موارد بسیاری از موفقیت های مهندسی مجدد در مجلات علمی و مدیریتی ارائه شده است و مکررا ادعا شده است

که از یک سو مهندسی مجدد منجر به بهبودهای شگفت انگیزی در عملکرد می شود و از سوی دیگر موارد زیادی از شکست مشاهده می شود. (ھمر، ١٩٩٠ و برادلی^[۵] ١٩٩۴)

مهندسی مجدد به شیوه های مختلفی تعریف شده است. نمونه هایی از تعاریف مهندسی مجدد در ادامه آورده شده است که دیدگاه های متفاوت محققین را نشان می‌دهد.

همر (۱۹۹۰): استفاده از قدرت فناوری اطلاعات برای طراحی مجدد فرآیندهای کسب و کار به صورت ریشه ای برای رسیدن به بهبود شگفت انگیز در عملکرد.

گول:^[۶] دگرگونی یک کسب وکار؛ شکل دهی مجدد تمام فرآیندهای کسب وکار، فناوری ها و

سیستم های مدیریت بعلاوه ساختار و ارزش های سازمانی برای رسیدن به جهش های عملکردی

در سراسر کسب و کار. (گول، ١٩٩٢)

ھمر و چمپی: بازاندیشی بنیادین ^[۷] و طراحی نو و ریشه ای ^[۸] فرآیندها، برای دستیابی به بهبود و پیشرفتی شگفت انگیز ^[۹] درمعیارهای حساس امروزی، همچون قیمت، کیفیت، خدمات و سرعت.

در این تعریف چهار واژه کلیدی وجود دارد :

• • بنیادین : شیوه اصلی کسب و کار چیست؟

• • ریشه ای : تمامی روندهای کسب و کار ساختار موجود باید فراموش شده و شیوه های جدید شناسایی شوند.

• • شگفت انگیز : باید به تغییرات شگفت انگیز دست یافت نه بهبود جزئی و اندک.

• فرآیندها: مهندسی مجدد باید به جای وظایف، شغل ها و ساختارها به فرآیندها متمرکز باشد (ھمر و چمپی، ۱۳۸۴)

مؤسسه‌ جهانی مشاوران مدیریت : فرایند تغییر اساسی شیوه ای که کار در حال انجام است به منظور رسیدن به بهبود ریشه ای در عملکرد، سرعت، هزینه و کیفیت. (CSC Index, 1994)

ابلنسکی :مهندسی مجدد به مجموعه کارهایی اطلاق می شود که یک سازمان برای تغییر پردازش ها و کنترل‌های درونی خود انجام می‌دهد تا از ساختار سنتی عمودی و سلسله مراتبی، به ساختاری افقی، میان فعالیتی ^[۱۰]، مبتنی بر گروه و مسطح تبدیل شود که در آن همه پردازش ها برای جلب رضایت مشتریان صورت می‌گیرد ( ابلنسکی، ۲۰۰۰).

پیتر دراکر^[۱۱]: مهندسی مجدد اندیشه ای است نو، این اندیشه باید به اجرا در آید.

اردلیجان و فانر^[۱۲]: مهندسی مجدد روشی است مبتنی بر فرآیندها که توسط مدیریت ارشد هدایت می شود و عملکرد بهتری را از طریق تغییرات همه جانبه از سازمان انتظار دارد.

استنسون^[۱۳]: ایده اصلی مهندسی مجدد عبارت است از ایجاد سیستم های مبتنی بر ‌گروه‌های کاری به طوری که در این گروه ها، مشکلات فقط بازتابی از عدم انجام فرآیندهای واقعی و درست انجام گرفتن کار هستند.

موریس ^[۱۴] و براندون^[۱۵]: مهندسی مجدد یک راه حل بنیادی است که چگونگی فرآیندهای تولیدی و خدماتی را به منظور تغییر به سمت جلب رضایت مشتری و همچنین متقاعد کردن آن ها جستجو می‌کند(سوری، ١٣٨۶).

اهداف مهندسی مجدد

مسلماًً شیوه هایی که تلویزیون می‌تواند در ارتکاب جرم بر روی مخاطبان تأثیرگذار باشد به طور یکسان نمی‌باشد چراکه اولین قدم اثرگذاری تلویزیون بر روی مخاطبان این است که افکار عمومی را تحت تأثیر شدید برنامه های خود قرار دهد.

امروزه یکی از مهم‌ترین ابزار فرهنگ‌سازی، تلویزیون به عنوان رسانه‌ای فراگیر می‌باشد که بزرگترین نقش را در افکار عمومی بر قبول یا رد یک اصل اجتماعی، یک فکر سیاسی، روش زندگی به عهده داشته و اهمیت آن تا حدی است که در بسیاری از موارد قدرت آن از قوای نظامی یا اقتصادی نیز بیشتر است.

استفاده از انواع وسایل ارتباطی از جمله تلویزیون، سینما، اینترنت در القا یک نظر و ایجاد سلیقه در تمام ابعاد زندگی بشر اعم از اخلاقی، دینی، اقتصادی و غیره امری طبیعی و ضروری تلقی می‌شود.

«افکار عمومی در حال حاضر شدید تحت تأثیر وسایل ارتباط جمعی است، لذا در تمام کشورهای صنعتی و در حال توسعه نقش آن بسیار تعیین‌کننده است لذا استفاده نامناسب و غیراصولی از این ابزار شدیدترین ضربات را بر فرهنگ و اخلاق و رفتار یک ملت وارد می‌سازد و از نقطه نظر جرم‌شناسی تلویزیون به دلیل اثراتی که بر روند شخصیت و هنجارهای افراد، بالاخص کودکان و نوجوانان دارد بسیار مورد توجه بوده و یکی از عوامل تأثیرگذار تلقی می‌گردد.»^[۵۷]

از دید جرم‌شناسان تلویزیون با بار و پیام ناسالم می‌تواند سرچشمه فساد و انحراف اخلاقی و محرک تمایلات و کنش‌های ناسازگاری بوده و با ارائه تصاویری غیرواقعی و کاذب، صحنه‌های خشونت و اعمال جنسی و انتقال آن به طرف ارتکاب جرم یکی از عوامل مهم ترویج بزهکاری است.

در این راستا همان طوری که عنوان شد تلویزیون برای تأثیرگذاری منفی برنامه‌هایش در وهله اول اثرات را بر افکار عمومی می‌گذارد لذا ما با دو نوع افکار عمومی مواجهه هستیم:

۱ـ افکار عمومی عادی: افکار عمومی عادی به نگرش‌ها و افکاری گفته می‌شود که از حالت طبیعی خارج نشده و در حالات بسامان بسر می‌برند و محرک‌های ارتکاب جرم در آن ها تأثیر نکرده و یا تأثیر کمتری داشته است و به نوعی انگیزش رفتارهای نابهنجار و ارتکاب جرم در آن ها بسیار پایین بوده و در نتیجه تلویزیون نخواهد توانست تحت تأثیر برنامه های خشونت‌آمیز خود تحریک به ارتکاب جرم نماید.

لذا عوامل مساعد فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی و سطح سواد در رشد و تعالی اینگونه افکار عمومی تأثیرگذار می‌باشند.

۲ـ افکار عمومی تحریک‌شده: در واقع این نوع افکار عمومی به نوعی بیمار تلقی می‌شوند نه از لحاظ جسمی بلکه از لحاظ روحی، چراکه تحت تأثیر محیط نابسامان خانوادگی و عوامل نامساعد فرهنگی و اجتماعی، اقتصادی این افراد به نوعی با خودشان درگیر هستند و حتی در برخی موارد دست به خودکشی هم می‌زنند لذا در این وادی اگر تلویزیون هم با ارائه تصاویر خشونت‌آمیز و کشت و کشتار ‌به این موضوع دامن زند اینگونه افراد که افکار آن ها تحت تأثیر ‌آسیب‌های اجتماعی گوناگون آمادگی ارتکاب جرم و جنایت را دارند به راحتی از طریق شیوه هایی چون تقلید، تلقین و غیره مرتکب جرایم خشونت‌آمیز و قتل و… خواهند شد.

۳ـ۲ـ۱ـ نقش تلویزیون در تحریک به ارتکاب جرم

برای روشن شدن نقش تلویزیون در تحریک به ارتکاب جرم ناگزیر خواهیم بود اشاره‌ای به مفهوم تحریک طبق قانون مجازات اسلامی نموده و اینکه چه عنوان مجرمانه‌ای برای محرک جرم در نظر گرفته شده است.

ماده ۴۳ ق.م.ا مصوب ۱۳۷۰ در بند یک این‌طور آورده «هرکس دیگری را تحریک یا تهدید یا تطمیع به ارتکاب جرم نماید معاون جرم محسوب و تعزیر می‌شود.»^[۵۸]

همان طور که در ق.م.ا پیش‌بینی شده اشخاصی که باعث تحریک شخص یا اشخاصی به ارتکاب جرم شوند مجازات معاون جرم برای آن ها در نظر گرفته شده است. لیکن بحث تحریک به ارتکاب جرم از طریق تلویزیون به اصطلاح جرم‌انگاری نشده است ‌بنابرین‏ تحریکی که مدنظر ماست غیر از آن چیزی است که در قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین کیفری کشورهای دیگر جرم‌انگاری شده است.

«در اصطلاح حقوقی تحریک عبارت است از توصیه و تشویق مجدانه و تزریق افکار مجرمانه برای مصمم کردن دیگری بر ارتکاب جرم معینی.»^[۵۹]

«منظور ما در تحریک به ارتکاب جرم از طریق تلویزیون نوعی ایجاد و تقویت انگیزه است لذا در حقوق کیفری علی‌الوصول به آن توجهی نمی‌شود»^[۶۰] ولی اگر از باب جرم‌شناسی بخواهیم به قضیه نگاه کنیم تلویزیون با شگردهای منحصر به فرد خود به تقویت انگیزه ارتکاب عمل مجرمانه می‌پردازد، حتی در بعضی موارد تمام اوضاع و احوال این حالت با «تحریک» موضوع حقوق جزا کاملاً منطبق می‌شود.

«رسانه های جمعی از جمله تلویزیون در اغلب موارد به طور مستقیم از طریق «تحریک» وارد نمی‌شوند بلکه با وسوسه های رنگین خود به «تقویت انگیزه افراد می‌پردازد. نخستین بار پیروان مکتب تحققی توجه دیگران را ‌به این نکته جلب کردند که انگیزه یکی از وسایلی است که پرده از روی حالت خطرناکی برمی‌دارد.»^[۶۱]

مصادیق پیام‌های تلویزیونی محرک به ارتکاب جرم می‌تواند از جمله مواردی مثل قهرمان‌پروری، اشاعه الگوهای تبلیغاتی انحراف‌آمیز، عدم انطباق مضامین رسانه‌ای با وضعیت مخاطبین که نمونه بارز آن پخش فیلم‌های سینمایی ماهواره‌ای می‌باشد که با شرایط اجتماعی مورد پذیرش جامعه ما مطابقت ندارد.

با کمی دقت نظر می‌توان گفت تحریک از طریق تلویزیون که از آن به عنوان «تقویت انگیزه» نام بردیم هرچند در حقوق کیفری علی‌الوصول به آن توجهی نمی‌شود ولی با توجه ‌به این‌که مخاطبان تلویزیون در مفهوم کلی آن اقشار زیادی از جوامع انسانی هستند می‌تواند به مراتب اثرات تخریبی آن بیشتر از تحریکی باشد که از طرف شخص یا اشخاصی منجر به ارتکاب جرم اشخاص محدودی می‌شود.

«متأسفانه تهیه‌کنندگان تجاری فیلم‌های تلویزیونی و سینمایی فیلم‌هایی را که هدف تجارتی دارند تهیه و به نحو اغراق‌آمیز در صحنه فیلم‌ها، پرخاشگری، عصیان، خشونت، قانون‌شکنی، عیاشی و شهوترانی را تجسم می‌نمایند.»^[۶۲]

چه بسا اشخاص بی‌شماری از طریق فیلم‌ها و برنامه های مختلف تلویزیونی تحریک به ارتکاب جرایم متعددی گردیده، با این حال برخورد قانونی که با شخصی که با عث تحریک فرد دیگری به ارتکاب جرم شده می‌گردد ‌در مورد بعضی فیلم‌سازان و تهیه‌کنندگانی که بیشتر جنبه تجارتی فیلم‌ها برایشان مهم است تا اثرات منفی فیلم بر روی تماشاگر، متأسفانه اعمال نمی‌گردد شاید به چند تذکر شفاهی و انتقادات که از طریق منتقدان برنامه های تلویزیونی صورت می‌گیرد بسنده می‌گردد. در این مبحث چند شیوه که باعث تحریک به ارتکاب جرم می‌شود می‌پردازیم.

۳ـ۲ـ۱ـ۱ـ نقش تلویزیون در تقلید و همانندسازی در ارتکاب جرم