از لحاظ سیاسی، دو فرایند هم زمان سبب کاهش انتخاب ها و تقلیل آزادی های بقیه جهان است: فرایند توسعه و گسترش تاثیر و نفوذ آمریکا و صهیونیسم- به وسیله رژیم های اقتصادی فراملی و سرمایه گذاری های چندملیتی- و فرایند دوم، تجمع قدرت مؤسسات فرضا چند جانبه مانند: بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و سازمان تجارت جهانی در ایالات متحده . این فرایند را به طور هم زمان، می توان به عنوان فرایند تلفیق کشورهای جهان در یک ساختار مبتنی بر سلسله مراتب مفروض داشت. جهان در حال یکپارچگی در یک هرم انعطاف ناپذیر و زره پوش است. کشورهایی که در قسمت تحتانی هرم قرار دارند، نه تنها از لحاظ اقتصادی محروم، بلکه از لحاظ سیاسی نیز کنترل شده و لذا موجودیت سیاسی آن ها به همان اندازه واقعیت اقتصادی شان به مخاطره افتاده است.و این روند باعث شده تا مردم جهان انگشت اتهام به سوی کشور آمریکا داشته باشند و از بازیگردان اصلی آن غافل شوند که باید بگوییم یکی از اهداف صهیونیسم هم همین است همچنان که تصور جهانیان بر این است که چون اکثر شعبات مادر و اصلی شرکت های چند ملیتی در کشور آمریکاست حتما صاحبان سهام این شرکت ها علاوه بر سود خود در جهت تامین منافع این کشورحرکت خواهند کرد،شاید با یک نگاه سطحی این ذهنیت صحیح باشد اما با توجه به واقع نگری در عملکرد این شرکت ها خواهیم دید که به شکل کلان در جهت تامین منافع صهیونیسم حرکت می‌کنند واز طرفی هم اکثریت سهام این شرکت ها برای مسئولین رژیم اسرائیل می‌باشد پس واقعیت این است که پشت پرده ی اصلی شرکت های چند ملیتی در عصر جهانی شدن که به نظر می‌رسد بهتر است از واژه ی جهانی سازی استفاده کنیم سرمایه داران صهیونیستی هستند که با داشتن تدارکاتی قوی و حمایت کشورهای غربی قصد مدیریت بر جهان را دارند ،مصداق این ادعا را می توان در عملکرد این شرکت ها درحال حاضر،به لحاظ مدیریت جغرافیایی در منطقه خاورمیانه یافت.به عنوان مثال چنانچه مدیران این شرکت ها تصمیم بگیرند با اقداماتی نظیردامپینگ،رشوه، خرابکاری و …بر روی قیمت نفت و یا نحوه استخراج و یا تحریم کشورها برای تهیه ی ابزار مورد نیاز جهت استخراج و…مؤثر واقع شوند به راحتی می‌توانند اِعمال قدرت کنند.

به نظر می‌رسد که اگر بنا باشد تمام شرکت های چند ملیتی در عصر جهانی سازی را زیر مجموعه یک شرکت واحد بدانیم یا بهتر بگوییم یک کارتل بین‌المللی بدانیم باید مدیر این کارتل بزرگ را صهیونیسم نامید که برای سیطره پیدا کردن این کارتل به کل جهان از هیچ اقدامی فروگذاری نمی کند حتی ویران کردن کشورها با حملات نظامی و کشتن و آواره کردن زنان و کودکان ؛ و اگر به کشوری که دارای توان بالای نظامی است نتوانند حمله کند سعی می‌کند با اِعمال تحریم توسط شعبات این کارتل عظیم ،کشور را مطیع و همسو با نحوه مدیریت خود سازد و همچنین برخی از کشورهایی که ضعف سیاسی دارند (همچون کشورهای عربی حوزه خلیج فارس) و برخی از سازمان های مثلا بشر دوستانه را هم به وسیله رشوه یا تهدید همگام با خود می‌کنند.پس این کارتل بزرگ سعی می‌کند هر مانعی که بر سر راه باشد چه مانع کوچک(مثل یک کارخانه ای که همسو با این کارتل نباشد) و چه سایرموانع را از سر راه بردارد.

این کارتل دارای پشتوانه عظیم مالی است و تمامی ابزارها را برای اجرای برنامه های خود در اختیار دارد،شاید یکی از ابزارهای این کارتل را که در واقع نقطه قوت آن هم هست رسانه های عظیم تبلیغاتی دانست و از آن جمله سینمای هالیوود را مثال زد که برای مقاصد اقتصادی، سیاسی،اجتماعی و فرهنگی این کارتل در ده سال آینده، از حال شروع به ساخت و پخش فیلم هایی با مضمون هدف مورد نظر می‌کند تا هضم خواسته این کارتل برای اذهان عمومی راحت تر باشد و علنا کسی در مقابل آن با بسترسازی هایی که انجام گرفته مخالفت نکنند.

در عصرجهانی سازیِ کارتل صهیونیستی، این شرکت سینمایی سعی می‌کند که با ساخت فیلم های مختلف در خصوص پایان جهان و از بین رفتن انسان ها در حالی که هیچکس نیست به فریاد مردم برسد و یا به تصویر کشیدن روی آوردن انسان ها به اعمالی خلاف عواطف انسانی نظیر آدمخواری! و همچنین توهین مستقیم به پیامبران الهی و به تمسخر گرفتن ایشان و به بیان بهتر جلوه دادن وجود خدا به یک توهم بزرگ و پرستش شیطان(با القای تفکرات فراماسونری) و باورداشتن به قدرت او به جای قدرت الهی،جهانی بسازد برای مدیریت مطلق این کارتل که بتواند خوی آزادی خواهی انسان ها را سلب کند و مخالفت ها را دفع کند تا تمام دنیا را رعیت دهکده ی جهانی خود کنند. همچنین در مثال دیگر میتوان به قدرت دادن این کارتل به ‌گروه‌های تروریستی اشاره داشت که با برنامه گرفتن از این کارتل بزرگ سعی در اجرای برنامه ها و ایدئولوژی های بلند مدت این کارتل در خاورمیانه و یا هر نقطه از جهان را دارد که از طریق همین ‌گروه‌های تروریستی توانست به جهت تامین منافع اقتصادی به برخی از بانک‌ها و همچنین چاه های نفت کشورهای مورد هجوم قرار گرفته شده دسترسی پیدا کند.پس این کارتل برای رسیدن به آرمان خود در پی از بین بردن موانع خواهد بود تا قدرت خود را جهانی سازد و یقینا در این راه یکی از مهمترین ابزارها شرکت های چندملیتی خواهند بود. اما فی الواقع از طرف دیگر، مردم و دولت ها هم می‌توانند مقابله کنند با این کارتل، با تحریم کردن و استفاده نکردن کالاهای این شرکت ها و برنامه های ماهواره ای و شبکه ای ایشان و … می توان از جهانی سازی این کارتل جلوگیری کرد. به هر حال دولت_ملتها با آگاهی از مسئولیت خویش در این زمینه بایستی توده ها را نیز در تمامی ابعاد آگاه سازند.

نتیجه گیری

در تشکیل شرکت های چندملیتی عواملی نظیر توسعه ارتباطات دریایی و حمل و نقل، تحول در تولید و انقلابات صنعتی بسیار مؤثر بود و در واقع این شرکت ها سعی داشتند تا با سلطه بر مواد خام و تصرف وسیع تر بازارها حتی در خارج از کشور مادر سود بیشتری را کسب کنند و اغلب این شرکت ها از حمایت مستقیم یا غیر مستقیم دولت های خود برخوردار بودند.

با آغاز قرن بیست و یکم بسیاری از انحصارات دولتی منحل شد نظیر ارتباطات،تولید برق و حمل ونقل و در نتیجه ایجاد فرصت های جدید، شرکت های چندملیتی بر هر دو بازار کالا و خدمات چیره شدند. به موازات این گسترش نفوذ شرکت های چند ملیتی مورد تهاجم انتقادی شدیدتری هم قرار گرفته اند.این انتقادات بیشتر در خصوص تاثیر آن ها بر جامعه بخصوص در بخش ایجاد و گسترش شکاف بین درآمد اعضاء جوامع مختلف و بین کشورها،تاثیر منفی بر محیط زیست یا تغییرات نا مطلوب در فرهنگ می‌باشد.

تعهدات اخلاقی : تعهدات اخلاقی ‌بازگو کننده‌ی فعالیت‌هایی است که بر خلاف تعهدات اقتصادی و تعهدات حقوقی تدوین نشده‌اند و از طرف افراد جامعه به صورت دستورالعمل ارائه نشده‌اند. تعهدات اخلاقی دربرگیرنده‌ی هنجارها، استانداردها و انتظاراتی است که ‌بازگو کننده‌ی دغدغه‌های مصرف‌کنندگان، کارکنان، سهام‌داران و جوامع درخصوص عدالت، برابری و پاسداری از وجدان ذی‌نفعان می‌باشد ( کارول ،۱۹۷۹). نکته‌ای که وجود دارد این است که شاید تعهدات اخلاقی به صورت کج‌دار و مریز در جامعه وجود داشته باشند و وحدت نظر ‌در مورد آن حاصل نشده باشد که موجب خواهد شد بنگاه‌ها در این زمینه دچار مشکلات شناسایی اخلاقیات و انتظارات جامعه باشند.

تعهد نوع‌دوستانه : نوع‌دوستی شامل آن دسته از فعالیت‌های بنگاه می‌گردد که در جهت پاسخ به انتظارات جامعه برای شناسایی بنگاه به عنوان شهروند خوب^[۳۷] انجام می‌شوند ( کارول ،۱۹۷۹) .به طور مثال مشارکت بنگاه‌های اقتصادی چه از جهت مالی و چه از لحاظ زمانی و معنوی در فعالیت‌های هنری، ‌آموزشی یا تشکیل انجام آن‌ ها از این دسته می‌باشند. خط حایل بین فعالیت‌های ناشی از تعهد اخلاقی و فعالیت‌های ناشی از تعهدات نوع‌دوستانه را می‌توان درگیر نبودن وجدان و شعور اخلاق افراد جامعه در رابطه با تعهدات نوع‌دوستانه دانست. جامعه علاقه‌مند است که بنگاه‌ها قسمتی از پول و دارایی خود را در فعالیت‌های خیرخواهانه مصرف کنند. امّا اگر بنگاهی این کار را نکند، در نزد آن‌ ها محکوم نمی‌باشد. نکته‌ای که وجود دارد این است که هر چند شرکت در فعالیت‌های نوع‌دوستانه والاترین و کامل‌ترین نوع تعهد اجتماعی بنگاه محسوب می‌گردد امّا در هرم تعهد اجتماعی به وضوح کم‌اهمیّت‌ترین است ( کارول ،۱۹۷۹).

چارچوب ذی‌نفعان

سوّمین چارچوب مورد بررسی در رابطه با مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها را می‌توان ناشی از کتاب معروف «مدیریت استراتژیک:‌ روش ذی‌نفعان» دانست (کوچیوس^[۳۸]، ۲۰۰۶) هر چند کارول (۱۹۷۱، ۱۹۹۱) و وود (۱۹۹۱) هر دو به مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها در قبال جامعه اشاره ‌داشته‌اند امّا پیش‌روی واقعی در زمینه‌ی مسئولیت در قبال ذی‌نفعان بدون شک فریمن می‌باشد (کوچیوس، ۲۰۰۶) تئوری ذی‌نفعان که توسط فریمن در سال ۱۹۸۴ مطرح گردید به طور کلی به تعامل بنگاه و جامعه تأکید دارد. سال‌هاست که تئوری ذی‌نفعان به عنوان بخشی از مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها توسط محققان مختلفی همچون هریسون و فریمن (۱۹۹۹)، کلونوسکی^[۳۹]، کلارکسون^[۴۰] (۱۹۹۵) مورد تأکید می‌باشد و این موضوع مطرح است که با سیستم مدیریت ذی‌نفعان کارآمد می‌توان مسائل اخلاقی و اجتماعی را برطرف نمود و نیازهای جامعه و ذی‌نفعان را نیز به موقع مورد توجه قرار دارد هریسون و فریمن (۱۹۹۹). کلارکسون (۱۹۹۵) عنوان نمود که بین مسئولیت‌هایی که در قبال جامعه وجود دارد و مسئولیت‌هایی که در قبال ذی‌نفعان وجود دارد، تفاوت‌هایی می‌توان قایل شد. وی این دو مسئولیت را جدا از یکدیگر دانست و عنوان نمود که مسئولیت‌ها در قبال جامعه بیشتر در شرکت‌های محلی و در راستای قانون‌مداری می‌باشند در حالی که مسئولیت در قبال ذی‌نفعان غالباً خارج از حوزه قانون‌گزاران می‌باشد. وی به صورت شفاف این موضوع را توضیح را می‌دهد و به عنوان مثال، مسائل مربوط به ایمنی و بهداشت صنعتی را دغدغه‌ی شهرداری‌ها در آمریکا عنوان می‌کند و لذا این مسائل مربوط به مسائل اجتماعی می‌باشد زیرا آن‌ ها دارای قوانین حقوقی می‌باشند در حالی که مسیر شغلی و آموزشی کارکنان هیچ پشتوانه‌ی حقوقی ندارد و لذا به عنوان مسئولیت اجتماعی در قبال ذی‌نفعان (کارمندان) مطرح می‌باشد که برای بنگاه می‌تواند حالت داوطلبانه داشته باشد کلارکسون (۱۹۹۵).

مسئولیت اجتماعی شرکت و عملکرد

توجه به افراد و گروه‌های ذینفع، میزان سود شرکت‌ها در بلندمدت افزایش خواهد داد، زیرا موجب انگیزش نیروی انسانی، افزایش حسن نیّت اجتماعی و اعتماد مردم به یکدیگر و نیز کاهش جریمه‌ها می‌شود. دیوید بر این باور است که : روز به روز باور سازمان‌ها در این مورد راسخ‌تر می‌شود که ترویج اصول اخلاقی و تقویت فرهنگ معنوی موجب ایجاد مزیّت‌های استراتژیک خواهد شد (دیوید، ۱۳۸۲). طی دو دهه گذشته مسئولیت اجتماعی شرکت به طور قابل توجهی از سوی واحدهای اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است. مسئولیت اجتماعی شرکت بر مسائل مهمی از قبیل اخلاق، محیط، امنیّت، آموزش، حقوق بشر و … تأکید دارد. اگرچه اجرای مسئولیت اجتماعی شرکت دارای هزینه های اوّلیه‌ای برای شرکت است امّا در نهایت به دلیل بهبود شرکت، کاهش هزینه ها در بلندمدت و افزایش تقاضا، موجب افزایش فروش و سود و منجر به بهبود عملکرد شرکت در بلندمدت می‌شود (پودی و ورگالی^[۴۱]، ۲۰۰۹). در کشورهای غربی امروزه، شرکت‌های مشاوره خیزی را در جهت نحوه اجرای مسئولیت اجتماعی شرکت برداشته‌اند و به عموم مردم اجازه می‌دهند ‌در مورد اجرای آن چیزهایی بدانند. بسیاری از شرکت‌های چندملیتی نیز یک مدیر ارشد را برای توسعه و هماهنگی عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت استخدام کرده‌اند (دوسوکی^[۴۲]، ۲۰۰۸). از آنجا که مسئولیت اجتماعی شرکت استراتژی اقدام شرکت‌ها و دارای نتایجی بر هزینه می‌باشد، ممکن است بر عملکرد مالی شرکت تأثیر بگذارد. علاوه بر این، مسئولیت اجتماعی انجام شده توسط سازمان، باعث کاهش خطرات و ریسک اجتماعی می‌شود و ممکن است در درازمدت مزایا یا معایب و ضررهایی برای شرکت‌هایی که به طور مؤثر و فعّالانه مسئولیت اجتماعی شرکت را به کار می‌برند و درنظر می‌گیرند، داشته باشد (استیوان و دارماوان، ۲۰۱۱).

• • تبلیغات در موتورهای جستجو^[۸۵]: اکثر موتورهای جستجو به شرکت اجازه می­ دهند آدرس اینترنتی شرکت­شان را در موتور جستجوی آن ها ثبت نمایند. مزیت ثبت آدرس اینترنتی در موتورها از جنبه تبلیغات مهم است. زیرا رایگان است و هر کسی می‌تواند یک آدرس اینترنتی را در یک موتور جستجو ثبت نماید و از طرفی کاربرانی که در جستجوی، محصول یا خدمت شرکت خاصی هستند، می ­تواند یک لیست از تولیدکنندگان آن محصول یا ارائه­دهندگان آن خدمت دریافت نمایند.

  

• • • تبلیغات ویدیویی^[۸۶]: همان­طوری که قابلیت پخش برنامه ­های ویدیویی از تلویزیون، تلفن همراه، و حتی بازی­ها انتقال یافته است، این انتقال برنامه ­های ویدیویی، تبلیغات ویدیویی را نیز به همراه خود منتقل ‌کرده‌است. با اینکه امروزه حساب­های تبلیغات ویدیویی آنی تنها صاحب بخش کوچکی از بودجه­ های تبلیغاتی هستند، این امکان برای تبلیغ­کنندگان فراهم شده است که از انحصار تبلیغ ویدیویی تلویزیونی رهایی یابند.

  

• • باتن ­ها^[۸۷]: این نوع از آگهی­های تبلیغات مربع­های ۵۰ * ۵۰ پیکسلی هستند که اکثرا در قسمت­ های انتهایی صفحات وب دیده می­شوند. این نوع از تبلیغات اینترنتی می‌توانند قابل کلیک باشند یا فقط برای معرفی محصول/خدمت و نشان تجاری به کار روند.

• • اسکای اسکریپر^[۸۸]: این نوع از تبلیغات اینترنتی تقریبا “شبیه به بنرها” هستند با این تفاوت که کشیده­تر و باریک­ترند و طرز قرار گرفتن این گونه از اشکال تبلیغ اینترنتی در صفحات وب به صورت عمودی و در سمت راست یا چپ صفحه ‌می‌باشد، به همین دلیل است که آن ها را آسمان خراش می­نامند.

• • تبلیغات در اتاق­های گفتگو^[۸۹]: اتاق­های گفتگو به علت اینکه یک مکان مشترک هستند، و ‌به این دلیل به وجود آمده­اند که مکانی برای بررسی مشکلاتی از قبیل سوالات پزشکی، فنی و … درباره محصول خریداری شده و همچنین مکانی برای تسهیم عواطف و تبادل اطلاعات باشند، از این روی می ­توانند مکان مناسبی برای تبلیغات باشند.

• • درون شبکه ­ای ها^[۹۰]: تبلیغاتی هستند که درون مرورگر پنجره باز قرار دارند و وقتی کاربر از صفحه­ای به صفحه دیگر حرکت می­ کند قبل از اینکه صفحه بارگذاری شود نمایان می­ شود و با بارگذاری صفحه از بین می­رود. این نوع از تبلیغات متعلق به خانواده پاپ آپ­ها هستند.

• • تبلیغات متحرک^[۹۱]: یا تبلیغات تغییرپذیر تبلیغاتی هستند که بسیار از اندازه­ های طبیعی ذکر شده برای شکل­های تبلیغی بزرگترند و محتوای آن ها به طور مداوم در طول نمایش تغییر می­ کند. این گونه تبلیغات مانند تابلوهای الکترونیکی استادیوم­ها و یا بیل بردهای کنار خیابان هستند که در جهت معرفی گروه خاصی از محصولات به طور مداوم محتوای آن ها تغییر می­ کند.

• • ارلگ^[۹۲]: این نوع تبلیغات از ترکیب دو واژه ایر به معنی شنیدن و لاگ به معنی دسته به وجود آمده است. این نوع از تبلیغ اینترنتی به وسیله برنامه گیف تهیه می­گردد که قابلیت پخش عکس­هایی همراه با صوت را دارا ‌می‌باشد.

• • تبلیغات حامی­گری^[۹۳]: یک شکل غیرمستقیمی از تبلیغ است که به سازمان­ها اجازه می­دهد تا بازاریابی و تبلیغ را بواسطه پیوند با محتوای کلیدی اجرا نمایند. این شکل از تبلیغات به عنوان بخشی از محتوای کلیدی یک صفحه وب یا بخشی از یک فهرست حمایت کننده نمایان گردد. کاربران با کلیک نمودن بر روی این پیوندها به وب سایت مورد نظر تبلیغ­کننده منتقل می­شوند. از مزایای این نوع تبلیغ ‌می‌توان به فضای کمی که اینگونه از تبلیغات اشغال ‌می‌کنند اشاره نمود.

• • تبلیغات طبقه ­بندی شده^[۹۴]: این دسته از اشکال تبلیغات اگرچه از نظر میزان شناخت برای مصرف­ کنندگان در رتبه پایینی قرار دارند، اما طبق آمار اداره تبلیغات تعاملی صاحب ۱۷% از بازار تبلیغات صورت پذیرفته در سال ۲۰۰۷ می­باشند. این گونه تبلیغات بیشتر در روزنامه­ها و مجلات آنی دیده می­شوند.

• • فوق­اتصال­ها^[۹۵]: فوق­اتصال­ها در بیشتر موارد به یک فوق متن^[۹۶] متصل هستند و در واقع کلمه، اصطلاح و یا در بعضی اوقات نمودار که به کاربر این امکان را می­ دهند تا با یک کلیک به وب سایت تبلیغ­کننده منتقل شوند. فوق­اتصال­ها از این جهت که جای کمی می­ گیرند و در درون متن جاسازی می­شوند یا به عبارت دیگر متون پیوندی هستند شبیه به تبلیغات حامی­گری هستند، با این تفاوت که از نظر تعداد، محدودیتی ندارند، در هر جای صفحه ‌می‌توان آن ها را جای داد و مهمتر اینکه، فوق متنی یا همان هایپر لینک­ها یک تبادل تبلیغی بین وب­سایت­های مشهور هستند.

• • وب سایت^[۹۷]: خود وب سایت بزرگترین شکل تبلیغ اینترنتی است. زیرا هدف از ایجاد هر وب سایت تجاری، فرهنگی، سیاسی و … چیزی جز معرفی و تبلیغ هدف خاص، نیست. برخلاف دیگر اَشکال تبلیغات اینترنتی وب سایت از محدودیت­های مانند کوچکی هزینه و غیره مبرا است و به راحتی می ­تواند در محتوایش هر پیغام تبلیغی را جانمایی نمود. شاید مهم­ترین تفاوت وب سایت با سایر اشکال تبلیغات رفتاری باشد که به واسطه آن رفتار وب سایت­ها مورد بازردید قرار می­ گیرند. زیرا کاربران وب سایت­ها را برای ارضای نیازشان جستجو ‌می‌کنند ولی دیگر شکل­های تبلیغات به صورت اتفاقی در معرض دید آن ها قرار ‌می‌گیرد.

• تبلیغات بر روی بازی­های آنی^[۹۸]: جانمایی یا کاریابی محصول^[۹۹] روشی است که در آن صاحبان صنایع به شرکت­های سازنده برنامه ­های تلویزیونی و فیلم­های سینمایی مبالغی را پرداخت ‌می‌کنند تا بدین وسیله محصولات یا خدمات­شان در آن برنامه یا فیلم به نمایش در­آید. بازی­های آنی یکی دیگر از روش­های تبلیغ اینترنتی است که به تبلیغ­کنندگان اجازه می­دهد پیام و یا نشان تجاری­شان را در یک روش لذت بخش به کاربران معرفی کنند.

1. نگرش

واژه اتیدیود^[۱۰۰]، معادل فارسی متعددی همچون طرز تلقی، وجهه نظر، بازخورد، وضع روانی، ایستار، گرایش و نگرش دارد. ولی اکنون اصطلاح نگرش قبول عام یافته و به صورت­های مختلف نیز تعریف شده است (ترکان و کجباف، ۱۳۸۷). نگرش یک سازه فرضی است، زیرا به صورت مستقیم قابل مشاهده نیست بلکه بیشتر با اظهارات کلامی و رفتاری همراه است (آذربایجانی و همکاران، ۱۳۸۵).

سازمان‌ها و شرکت ها در برهه ای از زمان که تحت عناوین مختلف از جمله ” عصردانش”، ” عصرفراصنعتی”، ” عصرسرعت”، ” عصرکارآفرینی” و بالاخره ” عصرخلاقیت و نوآوری” مطرح شده است، خود را در جهت مدیریت تغییرات شتابان و دگرگونی های ژرف جهانی آماده می‌سازند. امروزه خلاقیت و نوآوری لازمه بقاء و ارتقای موقعیت سازمان ها می‌باشد.در این مقطع حساس، جدالی برای احراز برتری های صنعتی، علمی و فنی شروع شده است و سازمان ها و مؤسسات آینده نگر به رویارویی با این تحولات گسترده و فراگیر و جستجوی روش های نوین پرداخته‌اند.اکنون سرعت تغییر و تحولات از حد تصور فراتر رفته است، به گونه ای که خلاقیت و نوآوری به عنوان اصلی اساسی از عوامل مهم بقای سازمان است و نوآوری مهمترین منبع مزیت رقابتی محسوب می شود.درچنین شرایطی، سازمان ها به شرطی می‌توانند موفق باشند که از نیروی انسانی خلاق و نوآور و مهمتر از آن، از مدیرانی که بتوانند فضای خلاق و نوآور را در سازمان ایجاد کنند، برخوردارباشند(شاه حسینی،۱۳۸۳ :۸۱).

نوآوری از اعمال کلیدی در فرایند کارآفرینی به شمار می رود. اکثر پژوهشگران و مؤلفان در زمینه کارآفرینی با عقیده « دراکر » در خصوص مفهوم نوآوری اتفاق نظر دارند.نوآوری عمل مختص کارآفرین است. ابزاری است که کارآفرین به وسیله منابع ثروت زای جدید ایجاد می‌کند تا منابع موجود را غنا بخشد و پتانسیل آن ها را برای تولید ثروت، فزونی دهد(شاه حسینی و کاوسی،۱۳۸۸: ۱۰).

دیل^[۲] (۱۹۸۶) بر این باور است که به وجود آوردن محیط خلاق و نوآور شاید مهمترین عامل در تضمین بقای سازمان برای ارائه اندیشه‌های جدید و بکر باشد. محیط مناسب برای بروز خلاقیت نه فقط انگیزش را در افراد برای ابراز تفکر جدید و خلاق ترغیب می‌کند، بلکه سبب می شود که سازمان آسانتر بتواند افرادی را که دارای این ویژگی ارزشمند هستند برای تقویت کادر تخصصی خود انتخاب کند.

امروزه از اهمیت کار یدی کاسته شده و به جای آن نیروی انسانی کیفی که توان خلاقیت و نوآوری، با به کارگیری فکر و اندیشه دارد، اهمیت پیدا ‌کرده‌است .در چنین فضایی که تفکر و اندیشه عامل تمایز و برتری است، جوامعی می‌توانند توسعه یابند که از منبع انسانی که منشا فکر و ایده است و حیاتی ترین عامل تولید محسوب می شود، حداکثربهره برداری را کنند (قانع بصیری،۱۳۷۳: ۱۷۸-۱۸۹).

اصولا خلاقیت و نوآوری قادر به تبلور در محیط نامناسب و نامطلوب نخواهد بود.محیط نامطلوب برای ترغیب و پرورش خلاقیت محیطی است که کارمندان را از ریسک کردن باز می‌دارد و فشارهای کاری را به گونه های مختلف بر کارکنان وارد می آورد.در محیط نامطلوب برای پرورش خلاقیت، از اندیشه‌های جدید و نو بیشتر انتقاد می شود و تمایلات دگرگونی و تغییر، با مقاومت و ممانعت تقابل می‌کند.در واقع خلاقیت در محیطی که فاقد انگیزه، محرک و آزادی باشد به وجود نمی آید(شهرآرای و مدنی پور،۱۳۷۵: ۴۴).

برای نوآوری، همه افراد داخل سازمان باید نوآورانه فکر کنند و این مستلزم فراهم آوردن شرایط و محیطی است که خلاقیت و نوآوری را تشویق نماید.یکی از راه های مهم ظهور نوآوری به وجود آوردن فضای محرک خلاقیت است. بدین معنی که مدیریت باید همیشه آماده شنیدن ایده های جدید از هرکس در سازمان باشد. در واقع سازمان باید در جستجوی این گونه فکرها باشد. برای این که خلاقیت در سازمان پرورش یابد باید نگرشی در سازمان حاکم باشد که از پیشنهادهایی که مبتنی بر تغییر شرایط موجود است استقبال شود.افرادی که از جانب رئوسای خود به خاطر دادن پیشنهادات دفع می‌شوند فورا می فهمند که بهتر است افکارشان را نزد خود نگه دارند و این بدان معنی نیست که هر فکر خلاقی باید مورد قبول قرار گیرد و توسط سازمان به کار گرفته شود، بلکه بدین معنی است که هر فکری باید به طور جدی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و در صورت به کار گرفته نشدن دلیل رد آن، به دقت برای پیشنهاد دهنده تشریح شود(هادیزاده مقدم و رحیمی فیل آبادی،۱۳۸۴: ۶۴).

سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی و خصوصی، با توجه به عرصه رقابت سخت و شدید جهانی، بودجه واحدهای پژوهش و تحقیقات خود را نسبت به سال‌های گذشته افزایش داده‌اند.افزون بر آن ، برای محیطی که خلاقیت و نوآوری را ترغیب و استعدادهای افراد را در این سو متبلور کند، اهمیت فابل ملاحظه ای قائل شده اند(شهرآرای و مدنی پور،۱۳۷۵: ۳۹).

یکی از مهمترین سوال هایی که در دهه اخیر ذهن بسیاری از اندیشمندان جامعه را به خود مشغول ‌کرده‌است این است که چرا کارآفرینی به رغم عمر چندین دهه آن به عنوان یک اصل مسلم توسعه، هنوز نتوانسته است در ایران عرض اندام کند؟ این موضوع ‌به این دلیل مورد توجه قرار گرفته است که بیکاری انبوه جوانان می رود تا کشور را با مشکلات زیادی مواجه سازد.به طوری که صاحب‌نظران پیش‌بینی می‌کنند با شدت یافتن بیکاری در جامعه امنیت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و… رو به اضمحلال خواهد رفت(شاه حسینی،۱۳۸۳ : ۱۰۵).‌بنابرین‏، این بررسی به دنبال ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالات اصلی زیر است:

1. 1. وضعیت جو خلاقانه در دستگاه های اجرایی شهر یزد چگونه است؟

1. 1. میزان کارآفرینی سازمانی در دستگاه های اجرایی شهر یزد چگونه است؟

1. توصیف جو خلاقانه در دستگاه های اجرایی شهر یزد و رابطه آن با کارآفرینی دانش چگونه است؟

در راستای سئوال های فوق، سئوال های فرعی زیر مطرح می‌شوند:

1. 1. میزان نوآوری در کارکنان دستگاه های اجرایی شهر یزد چگونه است؟

1. 1. میزان خطرپذیری در کارکنان دستگاه های اجرایی شهر یزد چگونه است؟

1. 1. میزان رفتار اثرگذار در کارکنان دستگاه های اجرایی شهر یزد چگونه است؟

1. 1. میزان راه برد تهاجمی مبتنی بر رقابت در کارکنان دستگاه های اجرایی شهر یزد چگونه است؟

1. 1. میزان استقلال در کارکنان دستگاه های اجرایی شهرستان یزد چگونه است؟

1. 1. توصیف جو خلاقانه در دستگاه های اجرایی شهر یزد و رابطه آن با میزان نوآوری کارکنان چگونه است؟

1. 1. توصیف جو خلاقانه در دستگاه های اجرایی شهر یزد و رابطه آن با میزان خطرپذیری کارکنان چگونه است؟

1. 1. توصیف جو خلاقانه در دستگاه های اجرایی شهر یزد و رابطه آن با میزان رفتار اثرگذار کارکنان چگونه است؟

1. 1. توصیف جوخلاقانه در دستگاه های اجرایی شهریزد و رابطه آن با میزان راه برد تهاجمی مبتنی بر رقابت کارکنان چگونه است؟

1. 1. توصیف جو خلاقانه در دستگاه های اجرایی شهر یزد و رابطه آن با میزان استقلال کارکنان چگونه است؟

1. توصیف جو خلاقانه در دستگاه های اجرایی شهر یزد و رابطه آن با کارآفرینی دانش با توجه به متغیرهای میانجی سن، وضعیت تاهل، جنسیت، سابقه کار و میزان تحصیلات کارکنان چگونه است؟

۱-۳٫اهمیت و ضرورت تحقیق

آن هوبرتی دونکان^[۲۱] (۱۹۸۸) در رساله دکتری خود تحت عنوان “بررسی شناسایی شایستگی­های مطلوب رهبری برای مدیران اجرایی آینده انجمن ها و کالج های آمریکایی^[۲۲]” به بررسی شناسایی شایستگی­های مطلوب رهبری مدیران ارشد پرداخته است. در این بررسی از روش مصاحبه استفاده شده که از مدیران ارشد عملیاتی و اجرایی که در ۱۰ انجمن و کالج آمریکایی حضور داشتند در مصاحبه استفاده شد. یافته ­های این تحقیق را می توان اینگونه بیان کرد. نیاز به توسعه فهرستی از شایستگی­ها و ویژگی­های مطلوب رهبری برای مدیران ارشد اجرایی که به توسعه فهرستی از شایستگی های رهبری و اهداف عملکردی برای مدیران ارشد اجرایی منجر می­ شود. این فهرست شایستگی­ها: ۱٫ یک مکانیزم سیستماتیک برای توسعه ارزیابی معیارها به منظور ارتقای برنامه ­های رهبری؛ و ۲٫ اثربخشی هزینه را فراهم ‌کرده‌است.

دونالد هیلاییر^[۲۳] (۲۰۰۷) در تحقیق خود تحت عنوان “بررسی شایستگی­های کلیدی رهبری در سازمان­ های مسکن^[۲۴]” بیان کرد که برنامه ­های توسعه رهبری فعالیت­های آموزشی سازمانی و فردی به منظور حفظ و تقویت موقعیت رقابتی سازمان را بهبود می­بخشد. هدف اصلی این بررسی ارزیابی برنامه ­های موجود توسعه رهبری در سازمان­ های مسکن در حوزه شایستگی­های کلیدی، به منظور شناسایی آنچه که ممکن است موجود نباشد، و به منظور درخواست پیشنهاداتی برای تقویت برنامه ­های موجود توسعه رهبری ‌می‌باشد. هدف تعیین تفاوت­ها در اهمیت ادراک شده از مهارت­ های کلیدی رهبری و درجه­ای که این فرآیندهای آموزشی این مهارت ­ها را توسعه می­ دهند بود. بیشترین تفاوت در اهمیت و توسعه مهارت فردی برای مدیریت زمان و حداقل تفاوت برای توسعه استانداردهای نام تجاری کل سازمان­شان بود. نتایج همچنین تفاوتی را در اهمیت و توسعه مهارت­ های رهبری از طریق حوزه­ای از شایستگی­ها با کمترین شکاف در حوزه رهبری و بیشترین شکاف در مباحث مالی نشان داد. سازمان­ های مسکن همچنین ممکن است از طریق برگزاری دوره­ ها و برنامه ­های توسعه رهبری بیشتر که متمرکز بر مهارت­ های رهبری در حوزه شایستگی مهارت­ های اجتماعی و دانش اجتماعی، خود مدیریتی، و رهبری است منتفع شوند.

در ایران طی چند سال اخیر مدیران، سازمان­ها، پژوهشگران و دانشجویان توجه بیشتری به مقوله برنامه­ ریزی جانشین­ پروری که یکی از مباحث و موضوعات بسیار حائز اهمیت در مدیریت است نشان داده ­اند.

در سال ۱۳۸۷ آقای مهدی حسین نژاد در پایان نامه خود به بررسی میزان آمادگی شرکت مپنا (توسعه ۲) برای اجرای برنامه جانشین­ پروری، و طراحی چارچوب کلی برنامه پرداخت. در این تحقیق به طور کلی از دو منظر به برنامه جانشین­ پروری پرداخته می‌شود. منظر اول، بعد سیستمی این برنامه و ویژگی‌‌های آن در هر یک از بخش­های مختلف می‌باشد. منظر دوم، به بحث ‌در مورد عوامل مؤثر بر آمادگی برای تغییر می‌پردازد. در این تحقیق روش اصلی مصاحبه بود و در کنار آن اسناد و مدارک موجود در شرکت مطالعه‌ می­شوند. اسناد مطالعه شده شامل استراتژی سازمان، دستورالعمل حقوق و دستمزد، فرم‌های ارزیابی عملکرد، پروژه های انجام شده در بعد واحد منابع انسانی، دستورالعمل کار گروه‌های آموزشی می‌باشند. در تجزیه­وتحلیل اطلاعات جمع ­آوری شده در مصاحبه ها، از روش تحلیل تِم یا تحلیل محتوا استفاده شده است. در بررسی اطلاعات به دست آمده از مصاحبه ها و همچنین مطالعه اسناد و مدارک موجود در شرکت، نتایجی ‌در مورد سیستم ارزیابی عملکرد، آموزش و توسعه، و رویه‌های پرداخت حقوق و دستمزد و پاداش شرکت استخراج شده است.

۱-۵: سئوالات تحقیق

1. 1. معیارهای شایستگی رهبری موجود و مطلوب چیست؟

1. شایستگی­های رهبری مورد نیاز برای ایجاد برنامه جانشین­ پروری کدامند؟

در این پژوهش به دلیل استفاده از سوالات تحقیق، از فرضیات تحقیق استفاده نکرده ایم.

۱-۶: اهداف اساسی از انجام تحقیق

هدف از این مطالعه کیفی:

1. 1. درک و توصیف از پدیده نوظهور شایستگی­های رهبری را افزایش دهیم.

1. 1. شایستگی­های رهبری که در شرکت ارزش­گذاری شده را شناسایی کنیم.

1. 1. دانش و تجربیات از مدیران با تجربه به متخصصین جوان انتقال دهیم.

1. 1. آمادگی شرکت پالایش گاز پارسیان برای پیاده ­سازی برنامه جانشین­ پروری را تعیین کنیم.

1. بهبود برنامه ­های توسعه رهبری در شرکت پالایش گاز پارسیان ‌می‌باشد.

شایستگی رهبری موجود

شایستگی­ رهبری مطلوب

شایستگی­های رهبری مورد نیاز برای ایجاد برنامه جانشین­ پروری

ارزش‌های محوری شرکت پالایش گاز پارسیان

توسعه رهبری

شکل ۱-۱: مدل مفهومی تحقیق

۱-۷: مدل مفهومی تحقیق

۱-۸: نتایج حاصل از تحقیق

نتایج این تحقیق با توجه به شناسایی شایستگی­های رهبری به بهبود برنامه ­های توسعه رهبری در سازمان کمک خواهد کرد و اطلاعات بسیار مفیدی را برای کمیته­ های موجود در شرکت و واحد منابع انسانی شرکت فراهم می­ کند. همچنین، میزان آمادگی شرکت را برای اجرای طرح برنامه­ ریزی جانشن­پروری مورد بررسی قرار می­دهد. نتایج این تحقیق همچنین می‌تواند در درک مدیران و رهبران ارشد شرکت از این نیاز که یک پیوندی را بین برنامه ­های جانشین­ پروری سازمان و مسیر پیشرفت توسعه شغلی کارکنان و مدیران ایجاد کنند به کار گرفته شود.

۱-۹: روش انجام پژوهش

۱-۹-۱: روش تحقیق

روش تحقیق از نظر پارادایم­های روش­شناسی، روش تحقیق کیفی و از نوع تفسیری بوده، به لحاظ هدف از نوع کاربردی، به لحاظ فلسفه­ های پژوهش از نوع اثبات­گرایی، و به لحاظ استراتژی­ های پژوهش روش تئوری مفهوم­سازی بنیادین^[۲۵] ‌می‌باشد.

تئوری مفهوم­سازی بنیادین، یکی از استراتژی­ های پژوهش محسوب می­ شود که از طریق آن تئوری بر مبنای مفاهیم اصلی حاصل از داده ­ها، شکل ‌می‌گیرد. استراوس و کاربین، نویسندگان “رویه­ ها و فنون تئوری مفهوم سازی بنیادین” این تئوری را به شرح زیر تشریح ‌می‌کنند: “تئوری مفهوم­سازی بنیادین نوعی استراتژی کیفی است که برای تدوین تئوری ‌در مورد یک پدیده به صورت استقرایی، مجموعه ­ای سیستماتیک از رویه­ ها را به کار می­برد.” این استراتژی پژوهش بر سه عنصر: “مفاهیم^[۲۶]“، “مقوله­ها (‌طبقه‌ها)^[۲۷]“، و “قضیه­ها^[۲۸]” یا آنچه که از ابتدا “فرضیه ­ها^[۲۹]” نامیده می­شد، استوار است (دانایی فرد و همکاران، ۱۳۸۶: ۱۳۰).

۱-۹-۲: روش ­های گردآوری اطلاعات

جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع، از منابع کتابخانه‌ای، مقالات، کتاب­های مورد نیاز و نیز از شبکه جهانی اطلاعات استفاده شده است و به منظور جمع‌ آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه ­وتحلیل از روش مصاحبه استفاده گردیده است.

۱-۹-۳: قلمرو تحقیق