گروهی از کامپیوترها و وسایل مرتبط دیگر به وسیله تسهیلات ارتباطی به یکدیگر متصل میشوند.ارتباط موارد مذکور در یک شبکه ممکن است با اتصالات دائمی مثلاًکابلها ،یا اتصالات موقتی چون خطوط تلفن یا دیگر پیوندهای ارتباطی باشد.یک شبکه میتواند به کوچکی یک شبکه محلی ،متشکل از چند کامپیوتر،چاپگر و وسایل دیگر باشد و یا از تعداد زیادی کامپیوتر کوچک و بزرگ ،که در نقاط جغرافیایی مختلف توزیع شده اند تشکیل گردد.
شرکت های کابلی معمولاً برنامه های خود را از منابع دیگر دریافت می نمایند و سپس آن ها را در مقابل دریافت هزینه ای ماهانه برای مصرف کنندگان خانگی ارسال می نمایند . فعالیت تلویزیون کابلی در انگلیس نیازمند دریافت مجوز از «آوکام»[۱۵] میباشد. واژه های موجود در اجازه فعالیت تلویزیون کابلی، ممکن است تعهداتی خاص از جمله پخش کانال هایی مشخص را در بردارنده مجوز، تحمیل نماید.[۱۶]
امروزه از رسانه های متفاوتی به عنوان محیط انتقال در شبکه های کامپیوتری استفادهمی شود که از آنان با نام ستون فقرات در یک شبکه یاد می شود.کابل های مسی،فیبر نوری و شبکه های بدون کابل
نمونه هائی متداول در این زمینه میباشند.از کابل های مسی تقریباً در اکثر شبکه های محلی استفاده
میگردد. این نوع کابلها دارای انواع متفاوت و مزایا و محدودیت های مختص به خود هستند.اطلاعات در کابل ها ی مسی با بهره گرفتن از جریان الکتریکی حمل میگردد.
با بهره گرفتن از رسانه های نوری،از نور برای انتقال داده بر روی فیبرهای نازک شیشه ای و یا پلاستیک استفاده میگردد.
و: شبکه های پخش خانگی
یکی از مصادیق رسانه صوتی و تصویری پخش خانگی میباشد.به این صورت که یک سریال یا برنامه تلویزیونی به صورت سی دی و یا دی وی دی تهیه و در حجم بالایی به صورت هفتگی در محلهای خاص به فروش رفته و در واقع مخاطبین با انتخاب و خرید به آن ها دسترسی دارند.این پخش عمدتاًً به این دلیل است که یا مجوز پخش را به صورت تلویزیونی نمی توانند دریافت کنند و یا مخاطبین خاصی دارند.ذکر این نوع از شبکه ها به این دلیل است که اخیراًًپخش خانگی سی دی و دی وی دی به یکی از طرق پخش رسانه های صوتی و تصویری تبدیل شده است.
بند۲: به لحاظ نوع مالکیت و نحوه اداره
مالکیت رسانه ها امروزه در دست دو بخش خصوصی و دولتی است : برخی از رسانه ها توسط دولت و نهادهای دولتی اداره شده و برخی دیگر توسط اشخاص خصوصی و با سرمایه ی این اشخاص اداره
میشوند.این تفکیک در تعیین مسولیت مدنی بسیار حائز اهمیت است.
الف) رسانه های دولتی
دولت به عنوان برترین شخص حقوقی حقوق عمومی ،اداره ی امور حاکمیتی جامعه ی ملی را بر عهده دارد و به عنوان یک شخص حقوقی همانند اشخاص حقیقی ناگزیر از برقراری ارتباط با اشخاص دیگر به شکل های مختلف است که برای انجام این مهم از وسایل و ابزارهای اطلاع رسانی بهره جسته و آن ها را تحت نظارت خود قرار میدهد. همانند رادیو و تلویزیون در کشور ما که از مهمترین وسایل تحت تملک دولت برای اطلاع رسانی به مردم هستند.مطبوعات متعددی از روزنامه و نشریات وجود دارند که وابسته به نهادهای مختلف زیر مجموعه قوای سه گانه هستند که عملاً این نهادها بر این مطبوعات نظارت دارند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در رأس همه ی آن ها نظارت و هماهنگ سازی این مطبوعات را با اصول مورد پذیرش نظام برعهده دارد ولی رادیو و تلویزیون در کشور ما زیر مجموعه دولت است و توسط اداره صدا و سیما که تحت نظر دولت است اداره می شود ضمناً رسانه های دیگر صوتی تصویری از جمله
رسانه های دیجیتال و اینترنتی به صورت خصوصی نیز در کشور ما فعالیت دارند که بعضاً تحت نظارت دولت هستند.
ب) رسانه های خصوصی
حق مالکیت افراد حقی شناخته شده در قانون است و چنین حقی را نمی توان از اشخاص سلب کرد. بحث مالکیت خصوصی بحثی است که در همه ی کشور ها وجود دارد و افراد حقوق خصوصی میتوانند برخی از رسانه ها نظیر مطبوعات و یا شرکت های تولید و پخش نوار و فیلم را با سرمایه ی شخصی خود و البته با اعمال نظارت هایی توسط دولت برای پیش روی و نظم بهتر در رسانه ها اداره نمایند.
بند۳: به لحاظ تابعیت
یکی دیگر از تقسیم بندی های موجود در مورد رسانه های همگانی تقسیم آن ها بر اساس تابعیت
رسانه ها میباشد که براین مبنا رسانه های همگانی به رسانه های ملی یا داخلی و رسانه های خارجی تقسیم میشوند.رسانه های همگانی ملی یا داخلی آن دسته از رسانه ها هستند که مقر اصلی آن ها در داخل کشور است،در حالی که رسانه های همگانی خارجی شامل کلیه مؤسسات مطبوعاتی ،خبری،
خبرگزاری ها،آژانس های عکس،رادیو و تلویزیون و هر گونه سازمان یا مؤسسه ای است که به کار انتشار یا انعکاس اخبار و اطلاعات اشتغال داشته ،مقر اصلی آنهادر خارج از کشور است[۱۷].
با این حال خبرنگاران یا گزارشگران رسانه ی خارجی ممکن است،اشخاصی باشند که دارای تابعیت ایرانی هستند. تفکیک رسانه های ملی از رسانه های خارجی ما را در حل برخی مسائل تعارض قوانین یاری خواهد کرد[۱۸].
گفتار چهارم: رادیو تلویزیون در ایران
امروزه هیچ کس منکر عملکرد سهم مهم رادیو و تلویزیون نیست. این رسانه با به کارگیری آخرین پیشرفتهای تکنولوژی در صدر کارآمدترین وسایل ارتباط جمعی قار میگیرد، به گونه ای که به نظر
میرسد، جهان امروزی بدون این دو رسانه ناقص است. به هر حال رادیو و تلویزیون به مثابه چاقویی است که هم میتواند مضر باشد و هم مفید. منتقدان براین باورند که رادیو و تلویزیون نه تنها میتوانند بیاموزند آگاه کنند، ترغیب کنند، الهام ببخشند و احساس را برانگیزند ، همچنین میتوانند آسیب برسانند و گمراه کنند.
البته تلویزیون نقش مهم تری نسبت به رادیو ایفا میکند. ترکیب صدا و تصویر و حرکت ، امکان استفاده از جلوه های ویژه ، احساس همدلی و یگانگی تماشاگر و باورپذیری آنچه می بینند تلویزیون را به صورت رسانه ای مطلوب در می آورند.
بیننده تلویزیون به طور ضمنی توافق میکند با دیدن برنامه های تبلیغی تلویزیون، مقداری آگهی تحمل کند و در عوض انتظار دارد انواع معین شده از تصورات ارضاء کننده از نوع خیلی خاص به او القاء شود .[۱۹]
با توجه به اهمیت این دو رسانه در مقایسه با مصادیق دیگر رسانه های صوتی و تصویری و جایگاه ویژه آن، در این گفتار به صورت اختصاصی رادیو و تلویزیون را در ایران مورد بررسی قرار میدهیم .
بند۱:تاریخچه فعالیت رادیو تلویزیون در ایران
بیست سال بعد از شروع به کار نخستین فرستنده ی رادیویی در جهان ،در سال
۱۹۴۰(۱۳۱۹ه-ش)اولین فرستنده ی رادیویی ایران مشغول به کار شد.البته قبل از شروع فعالیت این فرستنده تعداد زیادی گیرنده رادیویی به کشور وارد شده بود[۲۰].این فرستنده زیر نظراداره کل پرورش افکار وزارت فرهنگ اداره می شد . سپس اداره کل انتشارات و تبلیغات تأسیس شد و اداره رادیو را زیر نظر گرفت. به موجب اساسنامه مصوب ۱۱/۴/۱۳۲۲ وظایف رادیویی اداره مذکور نوعاً در زمینه های تبلیغاتی ،آموزشی،ارشادی و خبری مقرر شده بود.[۲۱]
در تیر ماه ۱۳۳۷ ماده واحده مجلس شورای ملی با ۴ تبصره اجازه به کار انداختن یک دستگاه فرستنده تلویزیون را صادر نمود .