۱٫۸٫۳٫۲٫آموزش کودکان آواره

در طول جنگ بیشتر برنامه های آموزشی برای کودکان پناهنده مدیریت شده است. دلایل تا‌حدودی واقعی می‌باشد. کودکان گروه‌بندی شده در اردوگاه‌ها در دسترس‌تر می‌باشند و نظام‌های اقتصادی‌ای وجود دارد که به طور کلی تبدیل کردن اردوگاه‌ها به کلاس درس را آسان‌تر می‌کند. علاوه براین تعدادی از کمک‌کننده ها مجبور می‌شوند که فقط با پناهندگان کار کنند. سایرین از سیستم‌های آموزش ملی فاصله می‌گیرند و ترجیح می‌دهند برنامه های مستقل را اجرا کنند.

اما در‌کل، بودجه برای آموزش پناهندگان به‌وضوح ناکافی می‌باشد. کمتر از یک‌سوم کل آموزش پناهندگان توسط کمک‌کنندگان بین‌المللی حمایت می‌شود.^۱۷۴ بسیاری از جوامع پناهنده تحصیلات را بدون انتظار برای کمک بین‌المللی سازماندهی می‌کنند و از هر وسیله موجود برای برپا‌کردن کلاس‌ها و شروع آموزش استفاده می‌کنند. یک پروژه در گینه به طور خاص یک مثال جالبی را ارائه می‌دهد. در آنجا معلم‌ها در داخل جمعیت پناهنده از لیبریا و سیرالئون با یکدیگر کار می‌کنند تا یک برنامه آموزشی را گسترش ‌دهند و برنامه های تحصیلی را ایجاد کنند. آن ها بعداً از UNHCR کمک دریافت کردند و به سرعت ۱۲۰۰۰ دانش آموز پناهنده داشتند. کمیته بین‌المللی نجات (IRC) برای آموزش و پرداخت حقوق به معلم‌ها و گذاشتن سقف روی کلاس‌ها موافقت کرد. سرانجام، برنامه به جایی رسید که شامل بیش از ۷۵۰۰۰‌دانش آموز در ۱۳۵‌مدرسه با بیش از ۱۸۰۰‌معلم بود.^۱۷۵ به‌واسطه این حقیقت که حتی با وجود برنامه هایی که در اوج فعالیت خود هستند یک‌سوم کودکان در اردوگاه‌ها یعنی تقریباً ۰۰۰/۱۵۰‌کودک هیچ آموزشی دریافت نکردند.^۱۷۶

فراهم کردن حتی کمترین غرامت برای معلم‌ها می‌تواند تنش ایجاد کند. برای مثال حقوق ماهیانه پرداخت شده به معلم‌های لیبریایی و سیرالئونی در گینه به عنوان یک عاملی در دلسرد کردن آن ها برای برگشت به خانه تعبیر می‌شود. در تیمور‌غربی غرامت برای معلم‌های پناهنده تیموری‌غربی فراهم می‌شود اما این، در میان تیموری‌های غربی دلخوری ایجاد می‌کند چون در وسط بی‌ثباتی در سراسر منطقه معلم‌های محلی اصلاً حقوق دریافت نمی‌کردند.

کودکان پناهنده می‌توانند گاهی اوقات در جریان اصلی مدارس کشورهای میزبان شرکت کنند اگرچه چنین فرصت‌هایی معمولاً فقط برای تعداد خیلی کمی فراهم می‌باشد و وقتی این کار عملی می‌شود کودکان پناهنده احتمالاً نیاز به برنامه های خاص دارند تا به آن ها برای پر‌کردن خلأهای آموزشی و یادگیری زبان محلی کمک کند. اما وقتی زبان یک مانع نمی‌باشد کودکان هنوز از آزار و اذیت، تبعیض یا تهدید در مدرسه رنج می‌برند.

بیشتر کشورهای در‌حال توسعه که میزبان پناهنده‌ها هستند باید به آموزش ابتدایی همگانی برای کودکانشان دسترسی داشته‌باشند. بعضی از دولت‌های میزبان دوست ندارند که برای کودکان پناهنده فعالیت آموزشی فراهم کنند چون می‌ترسند که این کار پناهندگان را برای ماندن به طور دائم در سرزمین آن ها تشویق کند. آن ها به مزیت‌های نسبی که کمک بین‌المللی برای پناهندگان می‌آورد اعتراض می‌کنند و در بعضی موارد از اجازه دادن به آژانس‌های بشردوستانه برای ایجاد برنامه های آموزشی خودداری می‌کنند. نپذیرفتن آموزش آشکارا هم ماده ۲۲ کنوانسیون ۱۹۵۱ مربوط به موقعیت پناهنده‌ها و هم ماده ۲۸ کنوانسیون مربوط به حقوق کودکان را نقض می‌کند که طرفین دولت‌ها را ملزم می‌کند تا با کودکان پناهنده مانند اتباع ‌در مورد آموزش ابتدایی رفتار شود.

در تانزانیای‌غربی، برای مثال دولت در ابتدا با ایده دبستان ابتدایی برای پناهندگان بروندیایی مخالفت کرد. به جای آن، مراکزی برای فعالیت کودکان ایجاد کرد که ورود حمایت آژانس‌های بین‌المللی به آن ممنوع بود. این یک تأثیر مفید داشت که جامعه پناهنده مالکیت کامل مراکز را در اختیار گرفت و تصمیم گرفت که برای کودکان در داخل اردوگاه‌ها آموزش فراهم کند. بعد از حدود یک سال مقامات تانزانیایی به اردوگاه‌ها برای ایجاد مدرسه ابتدایی با هدف آماده کردن کودکان برای برگشت به خانه‌هایشان در بوروندی موافقت کرد.^۱۷۷ معلم‌ها و مربیان از میان پناهندگان بوروندیایی قادر بودند برنامه درسی که کنار گذاشته بودند را سریع شروع کنند. بیش از ۲۷۰۰۰۰ بچه از همکاری بین دو دولت سود بردند و این امکان را فراهم کرد که کتاب‌های درسی بروندیایی در تانزانیا چاپ شود. همان نمره شش ورقه‌های امتحانی در آن‌سوی مرز استفاده شده است تا کودکان پناهنده را در کلاس نگه‌دارد و امکان انتقال آرام به عقب به داخل سیستم آموزشی بوروندایی را فراهم کند. دو‌سال بعد بیشتر کودکان بوروندیایی در مدرسه‌های تانزانیا حاضر‌‌‌‌ می‌شدند نه در مدرسه‌های بوروندیایی. این نشان داد که یک رویکرد قوی مبتنی بر جامعه از ابتدا می‌تواند یک برنامه آموزشی مؤثر در موقعیت‌های اضطراری ایجاد کند، اما عجیب اینکه آن دسترسی بهتر به آموزش را برای کودکان بوروندیایی که در اردوی پناهندگی زندگی می‌کنند در مقایسه با کودکانی که در بوروندی زندگی می‌کنند ایجاد کرده‌است.^۱۷۸

کودکان آواره داخلی با موانع مختلفی در مقایسه با همتایان پناهنده‌شان مواجه می‌شوند. جنگ مداوم و آشفتگی پی‌در‌پی دسترسی به آموزش را دشوار می‌کند. در آذربایجان، در حدود یک‌میلیون آذری به بیرون از شهر آواره شدند. همان واگن‌های قطار رها شده که خانه ۴۰۰۰ نفر آواره داخلی بود به عنوان کلاس درس مورد استفاده قرارگرفت. علی‌رغم کمبود کتاب‌ها و لوازم آموزشی معلم‌ها و دانش‌آموزان هر روز در واگن‌هایی که شیشه پنجره و گرما نداشتند می‌آمدند. در مرکز شهر‌باکو جایی که خانواده های ‌آواره در بیمارستان‌ها و سایر ساختمان‌های عمومی متروکه زندگی می‌کردند مدارس برای کودکان آواره بدون تخته سیاه و برق دائر بود. بعضی از کلاس‌ها در ساختمان‌های ‌با دیوارهای خراب شده برگزار‌‌‌‌ می‌شد.^۱۷۹

جایی که مدارس دولتی در دسترس بود، کودکان آواره داخلی از رفتن ‌به این مدارس منع می‌شدند زیرا آن ها مدارک شناسایی موردنیاز برای نام‌نویسی کردن را نداشتند. در کلمبیا خانواده هایی که از سرزمین‌هایشان توسط شبه‌نظامیان یا گروه‌های چریک رانده شدند به علت ترس از هدف قرار‌گرفتن مجبور شده‌اند که هویتشان را مخفی نگه‌دارند. در نتیجه کودکانشان دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی یا خدمات دولتی از جمله مدرسه ندارند.^۱۸۰ در سال‌۱۹۹۷ وزارت آموزش و پرورش سریلانکا به کودکان اجازه داد که بدون گواهی تولد در مدارس شرکت کنند اما به آن ها اجازه داوطلب شدن در امتحان‌ها یا مشارکت در ورزش‌ها را نداد.^۱۸۱

۲٫۸٫۳٫۲٫آموزش نوجوانان

حمایت کم کمک‌کننده ها برای تحصیلات متوسطه، دلالت بر به‌حساب نیاوردن آشکار نوجوانان در داخل جوامع جنگ‌زده دارد اگرچه کمک‌کننده ها در‌حال حاضر برای شناسایی نیازها سریع‌تر عمل می‌کنند تا تحصیلات ابتدایی را برای جوانان در طول موقعیت‌های اضطراری فراهم کنند اما حمایت مهم را برای تحصیلات نوجوانان ایجاد نکرده‌اند. نتایج قابل پیش‌بینی می‌باشند بدون فرصت‌های تحصیلی و شغلی، جوانان برای ملحق شدن به ارتش مجبور یا اغفال می‌شوند و سایرین در معرض سوء‌استفاده یا تجاوز جنسی قرار می‌گیرند.

از طرف دیگر اگر چه مفهوم تاب آوری در روانشناسی رشد و محیط کار تطابق دارند اما تفاوت هایی با هم دارند. برای مثال ماتسن و رید تاب آوری را به عنوان یک گروهی از پدیده ها که توسط طرح ها و الگوهای انطباقی مثبت در متن و بافت پریشانی ها یا ریسک های مهم مشخص می‌شوند تعریف می‌کند اما در رفتار سازمانی مثبت تاب آوری یک حالتی است که بیان می‌کند، فرد پس از رویدادهای مثبت و حوادث فشار آور مثل افزایش مسئولیت و ‌پاسخ‌گویی‌ خود را باز یابد.

۱۰-۳-۲٫ سرمایه روانشناختی

سرمایه روانشناختی مثبت چارچوبی را ارائه می‌دهد که دانش پژوهان و محققان را قادر به توسعه تحقیقات متداول در زمینه رفتار سازمانی مثبت می‌کند. آن در یکپارچه سازی و توسعه رویکرد مثبت به رفتار سازمانی در روش های مختلف گام بر می‌دارد. رفتار سازمانی با ظرفیت های روانشناختی مانند خودکارآمدی، امید، خوش بینی و تاب آوری در حال حاضر محققان مدیریت را بر آن داشت که داشتن آن ها را برای افراد سازمانی به عنوان یک مزیت رقابتی محسوب نماید و روی آن بیشتر سرمایه گذاری و پژوهش کنند. با وجود اینکه یافته های تجربی و مقدماتی از نمونه های مختلف این چهار ظرفیت روانشناختی مثبت حمایت می‌کنند. اما ترکیب این ظرفیت ها درون یک سازه و تعامل آن ها با هم، نظر محققان را به خود جلب نمود و سبب شد این سازه ی مرکب از خودکارآمدی، امید، خوش بینی و تاب آوری، توسط لوتانز به عنوان یک معیار مقایسه پذیر و تحسین برانگیزی برای اندازه گیری سرمایه انسانی (یا ذهنی)، اجتماعی، اقتصادی معرفی گردید. لوتانز و همکارانش سرمایه روانشناختی را به طور جامع تعریف می‌کنند. آن ها بیان می‌کنند سرمایه روانشناختی یک حالت روانشناختی مثبت فردی است، که با توجه به ویژگی های زیر مشخص می‌شوند:

۱) اعتماد به نفس داشتن در انجام تلاش های لازم برای موفقیت در به چالش کشیدن وظایف (خودکارآمدی).

۲) ایجاد یک اسناد مناسب درباره موفقیت در حال و آینده (خوش بینی).

۳) ثابت قدم بودن در مسیر اهداف و در صورت لزوم تغییر مسیرها برای نیل به اهداف و دستیابی به موفقیت (امید).

۴) داشتن تلاش بیشتر در دستیابی به موفقیت به هنگام احاطه شدن توسط مشکلات و سختی ها و یا حتی رویدادهای مثبت، پیشرفت ها و مسئولیت بیشتر (تاب آوری) (لوتانز و همکاران، ۲۰۰۷؛ ۱۱).

منابع متعددی از هم افزایی تعاملی بین ابعاد سرمایه روانشناختی حمایت کرده‌اند. هنگامی که سرمایه روانشناختی به عنوان یک سازه مرکزی پنهان^[۸۴] و چند بعدی توصیف می شود. آنگاه می‌توانیم بگوییم که از درون منابع روانشناختی دیگر بیرون کشیده شده است. به عنوان یک عامل مرکزی مرتبه بالا^[۸۵]، یک رگه^[۸۶] اساسی یا حرکت مشترکی از طریق سرمایه روانشناختی وجود دارد که ارزیابی های مثبت شخصی از موقعیت های خاص، منابع شخصی و فیزیکی موجود و احتمال موفق شدن مبتنی بر تلاش های شخصی و کوشش های مترقیانه و ثبات قدم را ارائه می‌دهد. برای مفهوم سازی سرمایه روانشناختی به عنوان یک سازه ی مرتبه بالا می توان از تئوری های منابع روانشناختی کمک گرفت. برای مثال تئوری های منابع چند جزئی از ایجاد و تأثیرات مسری درون ابعاد درونی سازه‌ها از قبیل خودکارآمدی، امید، خوش بینی و تاب آوری حمایت می‌کنند در حالی که تئوری های منابع اصلی از اثرات تعاملی در میان چنین سازه هایی حمایت می‌کنند (لوتانز و همکاران، ۲۰۰۷؛ ۱۱).

سرمایه روانشناختی به عنوان یک سازه مرکزی، به گونه ای مفهومی با ایجاد مفاهیمی خارج از نظریه های سرمایه مالی- اقتصادی سنتی و سرمایه های انسانی و اجتماعی حمایت می شود. با این دید سرمایه روانشناختی به عنوان سرمایه جدید سازمانی، ارزش افزوده ای را به چیزهایی که سازمان در حال حاضر دارد (سرمایه اقتصادی)، چیزهایی که منابع انسانی از آن آگاهی و مهارت دارند (منابع انسانی)، روابط افراد با دیگران (سرمایه اجتماعی) اضافه می‌کند. تا به امروز ۲۴ آیتم برای سنجش سرمایه روانشناسی بیان شده است که اعتبار آن از لحاظ ویژگی های روانسنجی^[۸۷] و شبکه های قانونی^[۸۸] سنجیده شده است (لوتانز و یوسف و دیگران، ۲۰۰۷). تحقیقات اولیه نشان دادند که توسعه و گسترش مداخلات سرمایه روانشناختی تأثیر مهمی بر شرکا و ادراکات سرمایه روانشناختی رهبران دارد که به پیامدهای مطلوب دیگر مثل افزایش اعتماد و ارزیابی بالاتر اثربخشی رهبری منجر می شود (نورمن، آولیو و لوتانز، ۲۰۰۶؛۳۸۹).خودکارآمدی، خوش بینی، امید و تاب آوری ظرفیت های روانشناختی مثبت جداگانه ای برای سرمایه روانشناختی هستند که از تئوری ها و تحقیقات زیاد انجام شده توسعه پذیری و قابلیت اندازه گیری آن ها به ثبت رسیده است. بعلاوه بیشتر طرفیت های مثبت اجتماعی مثل سپاسگذاری، عفو و گذشت، هوش عاطفی و نیز ظرفیت های مرتبه بالاتری مثل معنویت و شجاعت هستند که هنوز معیارهای مشمول در نظر گرفته نشده اند. همان طوری که قبلاً بحث شد این طبقه بندی از رفتار سازمانی مثبت دیگری را هم در بر می‌گیرد به جای اینکه یک طبقه بندی بسته ای باشد (لوتانز و یوسف و دیگران ، ۲۰۰۷ ؛۱۱) .

در نهایت تحقیقات اولیه ‌در مورد سرمایه روانشناختی نشان از ارتباط مثبت آن با عملکرد و رضایت در دو نمونه از کارخانه های با فناوری نوین و کارکنان خدماتی دارد (لوتانز و یوسف و دیگران، ۲۰۰۷؛۱۱). بیشتر تحقیقات میان فرهنگی سرمایه روانشناختی در چین انجام شده است. علاوه بر این بیشتر تحقیقات ‌در مورد اجزای خودکارآمدی در آسیای جنوبی و مرکزی و ‌در مورد اجزای امید در افریقا و کشورهای جنوب غربی آسیا و شمال شرق افریقا انجام گرفته است. همچنین مفاهیم ضمنی سرمایه روانشناختی با جمعیت های با ملیت های متفاوت مانند مدیران مهاجر سازمان های تجاری تجزیه و تحلیل شده است (یوسف و لوتانز، ۲۰۰۴؛ ۱۴۴). لوتانز و ژوزف ابعاد سرمایه روانشناختی را در شکل زیر خلاصه کردند و اظهار داشتند که هر کدام از این حالات در هر سازمانی به طور منحصر به فردی سنجش می شود، توسعه می‌یابد و روی عملکرد سازمانی تأثیر می‌گذارد. این گفته آن ها اشاره به غیرقابل تقلیدی بودن، بالقوه بودن و مزیت رقابتی پایدار داشتن این حالات را دارد. همچنین بیان کردند که بعدهای دیگری در آینده به سرمایه روانشناختی اضافه خواهد شد که این خود ارزش این نظریه را به عنوان ابزاری برای تحقیق و سنجش ارزش سازمانی بیانگر است (لوتانز و یوسف، ۲۰۰۴؛ ۱۴۴).

خودکارآمدی/ اطمینان

باور و اطمینان قلبی فرد د تجهیز منابع شناختی در به دست آوردن نتایج خاص

تاب آوری

داشتن توانایی سازگاری خود با شرایط بعد از شکست ها، عدم موفقیت ها و حتی رویدادهای مثبت

خوش بینی

داشتن یک سبک اسنادی که وقایع مثبت را به دلایل درونی، پایدار و فراگیر استناد می‌کند.

سرمایه روانشناختی

-منحصر به فرد بودن

– قابل سنجش بودن

– قابل توسعه بودن

– مؤثر بر عملکرد

–

امید

داشتن عزم راسخ و مسیر رسیدن به اهداف شخصی

شکل ۱-۲ ابعاد سرمایه روانشناختی (Luthans & Youssef, 2004)

هر فناوری فرهنگ کشور مولد آن را نشان می‌دهد. درک فن آوری های جدید در کشورهای در حال توسعه به راحتی و با سرعت کشور توسعه یافته انجام نمی گیرد. (شوکت^[۲] و ظفر^[۳]، ۲۰۱۰، ص ۳۰۶)

فرهنگ سازمانی می‌تواند ارتباط بین اتخاذ فن آوری و رشد سازمانی را پشتیبانی و در نتیجه می‌تواند یک عامل حیاتی موفقیت در توسعه و پیاده ­سازی سیستم های اطلاعاتی گردد. شناسایی و درک معانی، هنجارها و قدرت در سازمان­ها هنگام توسعه و پیاده سازی یک سیستم اطلاعات بسیار مهم و مورد توجه می‌باشد. (ایندیج و ژنگ، ۲۰۱۰، ص ۲)

مطالعات زیادی به بررسی تأثیر فرهنگ در پذیرش تکنولوژی اطلاعات در سازمان ها و مؤسسات دولتی و خصوصی پرداخته‌اند. هیچ گونه نظر قطعی در خصوص رابطه متقابل این دو وجود ندارد و این رابطه با توجه به فرهنگ پذیرفته شده در کشورهای مختلف جهان متفاوت می‌باشد.

به گفته تورن^[۴] و همکاران (۲۰۰۱) فرهنگ بیمارستان تفاوت های قابل ملاحظه ای با سایر سازمان‌ها دارد و با تنوع کارکنان متخصص و غیر متخصص، از سایر مؤسسات متمایز می شود.

از آنجایی که تاکنون مطالعه ای برای یافتن تأثیر مؤلفه‌ های فرهنگی بر روی تکنولوژی اطلاعات در بیمارستان های آموزشی ایران انجام نشده است، این تحقیق برآن است تا این اثرات را بررسی نموده و مدلی یکپارچه از پذیرش فناوری اطلاعات توسط کاربران شاغل در بیمارستان ارائه دهد. در این مطالعه تأثیر فرهنگ سازمانی توسط متغیرهای امید به عملکرد، امید به تلاش، هنجار ذهنی و تسهیل شرایط بر پذیرش تکنولوژی اطلاعات بررسی خواهد شد.

نهایتاًً مطالعه این سوال که آیا مؤلفه‌ های فرهنگی در استفاده بهینه از فناوری اطلاعات (به طور ویژه رایانه) در مراکز آموزشی و درمانی مؤثر هستند را پاسخ خواهد داد.

۳-۱- اهمیت و ضرورت تحقیق

برای فهم آن چه در سازمان اتفاق می افتد و این که چرا انسان ها این گونه رفتار می‌کنند؟ چرا چنین تصمیم می گیرند؟ و سوالاتی از این قبیل، بایستی فرهنگ سازمان را مورد مطالعه قرار داد و تا فرهنگ یک سازمان به درستی شناسایی نشود، توفیق چندانی در تحلیل پدیده‌های سازمان به دست نخواهد آمد. (سلطانی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۵۳)

حضور کامپیوتر و فن آوری اطلاعات در سازمان های امروزی به طور چشمگیری گسترش یافته است. برخی برآوردها نشان می‌دهد که از سال ۱۹۸۰ به بعد، حدود ۵۰ درصد از تمام سرمایه گذاری های جدید در سازمان در فناوری اطلاعات بوده است. با این حال، برای اینکه فناوری­ها بتوانند بهره وری را بهبود دهند، باید توسط کارکنان در سازمان پذیرفته شده و مورد استفاده قرار گیرند. توضیح پذیرش کاربر از فن­آوری جدید در سیستم­های اطلاعاتی معاصر یکی از کامل‌ترین مباحث تحقیقاتی است. (ونکاتش^[۵] و همکاران، ۲۰۰۳، ص ۴۲۶)

پیشرفت های جدید در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات پدیدآورنده مفاهیم جدیدی همچون دهکده جهانی، جامعه اطلاعاتی، جامعه مجازی، و فرهنگ مجازی بوده و پیامدهای عملی کردن این مفاهیم تأثیرات خوب و بد بسیاری بر فرهنگ های مختلف گذاشته و آن ها را بیش از گذشته در معرض تبادل، درهم ریختگی و رویارویی با هم قرار داده است. (روشندل و صابر، ۱۳۹۱، ص ۱۲۱)

ساختار و فرهنگ سازمان، اجرای فرآیندهای کاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. فرهنگ سازمانی می‌تواند ارتباط بین پذیرش تکنولوژی و رشد سازمانی را پشتیبانی کند. تنظیمات سازمانی که در آن یک سیستم اطلاعات اجرا می­ شود به شکل بخشی جدایی ناپذیر از آن سیستم است. همچنین نشان داده شده فرهنگ سازمانی نقش قابل توجهی در فرایندهای مدیریت فن آوری اطلاعات بازی می‌کند. فرهنگ سازمانی می‌تواند ارتباط بین پذیرش فن آوری و رشد سازمانی را پشتیبانی کند و همچنین می ­تواند یک عامل حیاتی موفقیت در توسعه و پیاده سازی سیستم­های اطلاعاتی باشد. (ایندیج و ژنگ، ۲۰۱۰، ص ۲)

در کشور ما اگر چه گام هایی در به کار گیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه‌های مختلف برداشته شده است ولی موضوع هنوز ناشناخته مانده است. چنانچه مدیریت را یک اقدام نظام یافته جهت تحقق اهداف سازمان بدانیم، نقش فناوری اطلاعات در طراحی نظام و دستیابی به اهداف به خوبی قابل تبیین است. (بهاری و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۱۳)

به دلیل عدم همگانی شدن استفاده از رایانه در تمام پرسنل با سن، جنسیت و تجربه کاری متفاوت در مراکز آموزشی و درمانی و از آنجایی که تاکنون مطالعه ای برای یافتن تأثیر مؤلفه‌ های فرهنگی بر روی تکنولوژی اطلاعات در بیمارستان های آموزشی ایران انجام نشده است، این تحقیق به بررسی این اثرات پرداخته و مدلی یکپارچه از پذیرش فناوری اطلاعات توسط کاربران شاغل در بیمارستان ارائه داده است. در این مطالعه تأثیر فرهنگ سازمانی توسط متغیرهای امید به عملکرد، امید به تلاش، هنجار ذهنی و تسهیل شرایط بر پذیرش تکنولوژی اطلاعات بررسی شد.

۴-۱- انگیزه پژوهشگر

اگر چه استفاده از رایانه از سال های دهه ۵۰ میلادی در سازمان های بزرگ کشورهای صنعتی و توسعه یافته رایج بوده است ولی در نوع فناوری اطلاعات حتی تا دهه ۸۰ میلادی کمتر در سازمان‌های آموزشی مشاهده می شود. همچنین در ایران کمتر از ۱۰ سال است که سیستم اطلاعاتی بیمارستان (HIS) راه اندازی شده و کلیه پرسنل بیمارستان موظف به استفاده از آن می‌باشند.

فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از مهمترین مسائل عصر حاضر در تمام جوانب می‌باشد، پس به کارگیری آن در سازمان‌ها جهت هماهنگی با جامعه بین الملل لازم و ضروری به نظر می‌رسد. ولی متاسفانه هنوز شرایط و فرهنگ مناسب جهت استفاده مؤثر، بجا و ماهرانه از این فناوری در سازمان‌ها به وجود نیامده است.

بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و به کارگیری فناوری اطلاعات در بیمارستانهای آموزشی و درمانی انگیزه ی پژوهشگر برای انجام این پژوهش شده است.

۵-۱- اهداف تحقیق

۱-۵-۱ هدف اصلی

• مدیریت مؤلفه‌ های فرهنگی در استفاده بهینه از فناوری اطلاعات (به طور ویژه رایانه) در مراکز آموزشی و درمانی

۲-۵-۱ اهداف فرعی

• • سنجش ارتباط امید به عملکرد با تمایل رفتاری استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط جنسیت با امید به عملکرد در استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط سن با امید به عملکرد در استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط امید به تلاش بر مقاصد رفتاری استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط جنسیت با امید به تلاش در استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط سن با امید به تلاش در استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط تجربه با امید به تلاش در استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط هنجار ذهنی با تمایل رفتاری استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط جنسیت با هنجار ذهنی در استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط سن با هنجار ذهنی در استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط تجربه با هنجار ذهنی در استفاده از رایانه

• • سنجش ارتباط تسهیل شرایط با رفتار استفاده از رایانه

متعاقب اینچنین واقعیاتی است که بعض حقوق ‌دانان در خصوص تشکیلات غیر تجاری معتقدند:اینکه شخص حقوقی ایجاد شده بانام انجمن ثبت شده است یانه موثردر مقام نیست وباید ماهیت حقوقی او را با توجه به اساسنامه اش معین کرد؛ یعنی در هرمورد باید مشخص شود که شخص حقوقی تشکیلات غیر تجارتی است یا شرکت تجارتی؛البته پیش‌بینی ‌سود برای تشکیل دهندگان شحص حقوقی ملاک تشخیص نخواهد بود؛زیرا هم ‌در مورد شرکت تجاری وهم ‌در مورد انجمن، جستجوی سود وتقسیم آن بین اعضا مجاز است. ملاک مهم، فعالیت شخص حقوقی است که ‌در مورد انجمن باید جنبه معنوی داشته باشد؛ مانند فعالیت‌های ورزشی، هنری، ادبی ‌و تبلیغ مذهبی. هرگاه پرداختن ‌به این گونه فعالیت‌ها مستلزم انجام دادن معاملات تجاری باشد، این معاملات که فرع بر فعالیت معنوی (مدنی) انجمن است، انجمن را تاجر نمی کند به عکس اگر فعالیت معنوی شخص حقوقی تحت الشعاع فعالیت تجاری آن باشد، یا اصولاً شخص حقوقی بخواهد به فعالیت اقتصادی مبادرت کند، اولاً مقامات ثبت باید از ثبت آن به ‌عنوان مؤسسه‌ غیر تجاری خود داری کرده. … سرانجام باید موردی را که شخص حقوقی ثبت شده شکل یکی از شرکت‌های تجاری مندرج در ماده ۲۰قانون تجارت را دارد از موردی که چنین شکلی به شخص حقوقی داده نشده است تفکیک کرد. در صورت اول باید شخص حقوقی را برحسب مورد، شرکت با مسئولیت محدودیا تضامنی یا نسبی ویا شرکت‌ها سهامی تلقی کردودر صورت دوم باید مطابق ماده ۲۲۰ قانون تجارت آن را یک شرکت تضامنی محسوب نمود.^[۸۸]

اشخاص حقوقی موضوع حقوق عمومی نیز به دو دسته دولت ‌و تشکیلات آن ‌و شرکت‌های دولتی تقسیم می‌شوند واز نظر حقوقی دولت ومؤسسات دولتی مستقل تاجر محسوب نمی شوند با این حال موضوعاً از شمول قواعد اعسار و ورشکستگی خارج هستندامابه موجب ماده ۳۰۰ لایحه قانونی ۱۳۴۷‌: «شرکت‌های دولتی تابع قوانین تأسیس واسانامه های خود می‌باشند وفقط نسبت به موضوعاتی که در قوانین واسانامه های آن ها ذکر نشده تابع مقررات این قانون می‌شوند». با توجه به مفاد این ماده می‌توان گفت شرکت‌های دولتی تاآنجا که در اساسنامه شان قید شده باشد. شکل شرکت‌های سهامی را دارند. چون هرشخص حقوقی که شکل شرکت سهامی را ‌پیداکند به حکم ماده ۲لایحه قانونی ۱۳۴۷، بازرگان تلقی می‌شود، باید تمام شرکت‌های دولتی را تاجر تلقی کرد ومقررات حاکم برتجار- از جمله ورشکستگی –را ‌در مورد آن ها قابل اجرا دانست. وشرکت دولتی نیز شرکتی است که تمام یا دست کم بیش از ۵۰درصد از سرمایه آن متعلق به دولت باشد.

تمام این مقدمات برای بیان این بود که خاطر نشان کنیم شرط استفاده از امتیاز اعسار این است ک مدعی اعسار تاجر نباشد، چرا که حسب صراحت ماده ۳۳ قانون اعسارو ماده ۵۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی:«از تاجر دادخواست اعسار پذیرفته نمی شود. تاجری که مدعی اعسارنسبت به هزینه دادرسی می‌باشد باید برابر مقررات قانون تجارت دادخواست ورشکستگی دهد.کسبه جزء مشمول این ماده نخواهند بود». تنها استثنائی که نسبت ‌به این قاعده وجود دارد کسبه جزء می‌‌باشند که علی رغم تاجر بودن، در صورت داشتن دیگر شرایط استحقاق اعسار مشمول مقررات قانون اعسار خواهند بود، که این امر نیز از عُجز ماده ۵۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی مورد تصریح قرارگرفته است.^[۸۹]

۵- شخصی بودن ‌و اختصاص به زمان حیات داشتن قواعد اعسار

مستنبط از ماده ۵۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی این است که چنانچه مدعی اعسار تمامی شرایط استحقاق اعسار نسبت به ‌محکوم به موجود در ذمه خود را داشته ودلایل اثبات آن را نیزبه محکمه ارائه نموده باشد با این حال قبل از صدورحکم مدیون (مدعی اعسار) فوت نماید، صدور حکم اعسار در حق ایشان مؤثر در پرداخت دیون وی از ترکه توسط وراث در صورت عدم قبول ترکه واز جانب خود ورثه در صورت قبول ترکه ودیون وی نخواهد بود لذا چنانچه ورثه مسئولیت پرداخت دیون مورث خود را با قبول ترکه برعهده گرفته باشند نمی توانند در مقابل محکوم‌له‌ای که مورث آن ها در مقابل ‌محکوم به مدیون به او حکم اعسار گرفته است به اعسار مورث خود استنادکنند چرا که اعسارومعافیت از پرداخت دین توسط مدیون ویا تقسیط آن وضعیتی است که صرفاً نسبت به مدیون واقع شده است نه وراث وی، وکذا با فوت متوفی دیون مؤجل متوفی نیزحال شده وتمام طلبکاران به نسبت طلب خود از اموال وترکه متوفی طلب خود را استیفاء خواهند نمود.

۶- ناتوانی از تأدیه دین

از دیگرشرایط تحقق اعسار وصدور حکم اعسار این است که مدیون قادر به تأدیه دیون خود نباشد وقانون گذار نیز مصادق تمثیلی از ناتوانی مدیون در تأدیه دیون خود را در ماه یک قانون اعسار تحت عنوان های «عدم کفایت دارایی» و«عدم دسترسی به مال» نام برده آنجا که در تعریف معسر در ماده یک قانون اعسارمی گوید: «معسرکسی است که به واسطه عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود قادربه تأدیه مخارج محاکمه یا دیون خود نباشد».

‌بنابرین‏ به نظر می‌رسد کسی که علی رغم عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود از طریق دیگر مثلاً تهاتر، بتواند ذمه خود را، در مقابل محکومه‌له دینی که نسبت به آن ادعای اعسار نموده، بری نماید معسر نبوده وصدور حکم اعسار در خصوص وی دور از آن غرض اولیه تشریع آن خواهد بود واز طرف دیگر کسی نیز که دارایی وی کفایت تادیه دیون وی را می‌کند واز طرف دیگر دسترسی هم به مال خود دارد ولی مثلاً به دلیلی از دخل وتصرف در اموال خود ممنوع گردیده است در مقابل دیون حال در صورتی که عدم تادیه منجر به اعمال مقررات محکومیتهای مالی ونهایتاً حبس وی شود بتواند از قواعد وامتیازات اعسار استفاده نماید.

۷- عدم اختصاص دین یا محکوم به، به اسناد تجاری (برات وسفته)